Klasyfikacji odleżyn dokonuje się w oparciu o obserwowany poziom uszkodzenia tkanek. Skala NPUAP (National Pressure Ulcer Advisory Panel) obejmuje cztery stopnie zaawansowania zmian odleżynowych z uwzględnieniem dodatkowych parametrów.

Stopień I – nieblednące zaczerwienienie

Na ograniczonej powierzchni nieuszkodzonej skóry pojawia się zaczerwienienie. Rumień nie ulega zblednięciu. W większości przypadków występuje nad wypukłością kostną. Zaczerwieniony obszar może być wrażliwy na dotyk, twardy lub miękki. Objawom niekiedy towarzyszy miejscowe ucieplenie. Zmieniony chorobowo obszar może być również chłodniejszy od tkanki sąsiadującej.

Stopień II – zmniejszona grubość

Dochodzi do częściowego ubytku grubości skóry właściwej. Przyjmuje on postać płytkiego otwartego wrzodu z czerwono-różowym łożyskiem. Nie występuje tkanka martwicza wilgotna oddzielająca się od tkanki zdrowej. Może pojawić się otwarty, pęknięty lub nienaruszony pęcherz wypełniony płynem surowiczym lub surowiczo-krwistym. Pęcherzyk przypomina błyszczący lub suchy wrzód.

Stopień III – pełna utrata grubości skóry

U pacjenta dochodzi do pełnej utraty grubości skóry. Może odsłonić się podskórna tkanka tłuszczowa, jednak kość, ścięgno i mięsień pozostają niewidoczne. Może wystąpić tkanka martwicza wilgotna – nie zasłania jednak głębokości utraconej tkanki. W obrębie rany może dojść do podminowania i tunelowania. Ścięgno i kość nie są bezpośrednio wyczuwalne palpacyjnie.

Stopień IV – pełna utrata grubości tkanki

U pacjenta dochodzi do pełnej utraty grubości tkanki z odsłonięciem kości, ścięgna lub mięśnia. Może pojawić się strup lub oddzielająca się tkanka martwicza. W wielu przypadkach dochodzi do podminowania lub tunelowania, które sięga w głąb mięśnia i/lub struktur podtrzymujących, takich jak ścięgna, powięzi, torebki stawu. Może rozwinąć się zapalenie szpiku lub kości. Odsłonięta kość lub odsłonięty mięsień są widoczne lub bezpośrednio wyczuwalne dotykiem.

OZ – odleżyna zamknięta

Występuje rana pełnej grubości skóry, która pokryta jest martwicą o nieznanej głębokości. Jeśli czarna i sucha martwica występuje na piętach, nie powinno się jej usuwać. Pełni funkcję naturalnej biologicznej ochrony.

OG – uszkodzenie tkanek głębokich

Występuje nieuszkodzona skóra koloru fioletowego lub bordowego albo wypełniona płynem przestrzeń w tkankach głębokich. Rany pokrywają się cienkim strupem. W trakcie leczenia odsłaniają się uszkodzone tkanki głębokie.

Źródło: „Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się” w: „Forum Leczenia Ran”, 2020;1(3):95-116.

Przeczytaj także:

Odleżyny – jak je rozpoznać i zapobiegać we wczesnych stadiach? Wywiad z ekspertką

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Forum Leczenia Ran”:

Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się