Odleżyna loży PM/ICD to powikłanie mogące dotyczyć od kilku do kilkunastu procent pacjentów poddanych implantacji układów stymulujących serce. W przypadku niewdrożenia właściwej terapii może się ono wiązać z rozwojem powikłań zagrażających życiu chorego.
Odleżyna loży PM/ICD to częsty problem kliniczny. Patogeneza tego schorzenia może mieć dwojaki charakter. Odleżyna może powstać wskutek mechanicznego podrażnienia skóry przez urządzenie (odleżyna jałowa) bądź w wyniku procesu infekcyjnego (zakażenie loży PM/ICD). W zależności od przyczyny wystąpienia zmian chorobowych obserwowane są różne objawy. Dla obu przypadków przewidziane są również inne procesy terapeutyczne.
Objawy odleżyny loży stymulatora/kardiowertera
W przypadku odleżyny jałowej, spowodowanej zbyt płytkim umieszczeniem układu stymulującego, objawy mogą obejmować ścieńczenie skóry nad korpusem urządzenia oraz utratę jej przesuwalności. Objawy nie powodują dolegliwości bólowych i mogą pozostać niedostrzeżone przez pacjenta.
W przypadku wystąpienia infekcji loży PM/ICD obserwuje się objawy takie jak: obrzęk tkanek wokół układu, zaczerwienienie, chełbotanie, podwyższona miejscowo temperatura. Objawom tym mogą towarzyszyć dolegliwości bólowe. Wysięk z loży to wyraźny sygnał toczącego się procesu infekcyjnego.
W przypadku rozszerzania się zakażenia wzdłuż elektrod objawom miejscowym mogą towarzyszyć symptomy ogólne takie jak podwyższona temperatura, dreszcze czy duszności.
Czynniki ryzyka odleżyny loży PM/ICD
Wśród czynników ryzyka wystąpienia odleżyny loży PM/ICD wymienia się:
- długo trwający zabieg implantacji układu i małe doświadczenie operatora;
- zbyt płytkie ułożenie korpusu urządzenia;
- zbyt dużą liczbę wszczepionych elektrod;
- brak zachowania zasad aseptyki podczas zabiegu oraz brak profilaktyki antybiotykowej;
- choroby współistniejące (zwłaszcza cukrzyca, niewydolność wątroby i nerek);
- immunosupresja;
- wielokrotną reimplantację lub repozycję układu.
Leczenie i możliwe powikłania
W przypadku zachowania ciągłości skóry nad korpusem układu i braku objawów infekcji leczenie może polegać na repozycji urządzenia w głębsze warstwy tkanek. Odleżyna loży z towarzyszącym procesem bakteryjnym jest w większości przypadków wskazaniem do usunięcia całego układu. Ponowna implantacja możliwa jest po opanowaniu infekcji.
Zakażenie loży, w przypadku którego nie zostanie wdrożone właściwe leczenie, może rozszerzyć się wzdłuż elektrod, co w konsekwencji prowadzi do uogólnienia procesu infekcyjnego i bakteryjnego zapalenia wsierdzia.
Źródło:
M. Kempa, T. Królak i in., “Odleżyna w loży stymulatora/kardiowertera-defibrylatora serca. Problem zbyt często przeoczony”, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 5, 277–281.
Przeczytaj także: Bakteria jak w sieci pająka: naukowcy odkryli nowe mechanizmy immunologiczne