Onycholiza paznokci to patologiczny proces polegający na oddzielaniu się płytki paznokciowej od łożyska na skutek urazu, przewlekłych infekcji, chorób układowych, działania niektórych leków, a niekiedy także nieprawidłowo wykonanego manicure i pedicure. Odwarstwianie się paznokcia jest bezbolesne, jednak stwarza ryzyko infekcji i wymaga odpowiedniego leczenia.

W zależności od czynnika, który wywołał oddzielanie się paznokcia, onycholizę dzieli się na:

• pierwotną – zazwyczaj występuje o osób nadmiernie poddających się zabiegom pielęgnacyjnym stóp lub dłoni (manicure, pedicure);
• wtórną – która jest skutkiem przebytej bądź występującej choroby dermatologicznej (np. łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, wyprysku kontaktowego, liszaja płaskiego, łysienia plackowatego). Występuje również w wyniku stosowania niektórych leków, przy chorobach ogólnoustrojowych (nadczynność/niedoczynność tarczycy, rak płuc, niedokrwistość, cukrzyca, choroba naczyń obwodowych) lub wywołana jest przez pleśnie, dermatofity, drożdżaki, wirus HPV;
• polekową – czyli w wyniku stosowania leków, np. retinoidów, moczopędnych, antybiotyków z grupy tetracyklin, lub po chemioterapii nowotworów;
• pourazową – dotyczy zazwyczaj paluchów stóp i spowodowana jest głównie uciskiem związanym z noszeniem ciasnego obuwia lub urazem mechanicznym związanym z pracą zawodową. W przebiegu tej odmiany często pojawiają się krwiaki podpaznokciowe;
• idiopatyczną – odwarstwienie paznokcia postępuje bez wyraźnego powodu.

Jakie są objawy onycholizy?

W przebiegu onycholizy płytka paznokcia zaczyna oddzielać się od dystalnej części paznokcia, rzadziej od boku. Proces ten jest bezbolesny, a paznokcie zwykle są gładkie, twarde i przybierają biały kolor.
W pierwszych etapach onycholizy zwykle pojawia się jasne przebarwienie na płytce paznokciowej, na górnej lub bocznej powierzchni paznokcia, które postępuje w kierunku macierzy. Na skutek oddzielania się paznokcia, zaczyna gromadzić się pod nim się powietrze, co stanowi łatwą drogę do wniknięcia zanieczyszczenia i rozwoju stanu zapalnego. W przypadku infekcji płytka paznokcia może przybierać barwę żółtą, zielonkawą, brązową lub czarną. Zakażenie może powodować dolegliwości bólowe w obrębie paznokci.

Jak wygląda leczenie onycholizy?

Ze względu na to, iż onycholizę może spowodować wiele czynników, w praktyce klinicznej bardzo istotnym elementem jest szczegółowo zebrany od pacjenta wywiad, który uwzględnia m.in. pracę zawodową, hobby, uprawiane sporty, a także prawidłowe badanie aparatu paznokciowego przy użyciu dermoskopu. W przypadkach wątpliwych zaleca się biopsję aparatu paznokciowego.
Leczenie onycholizy w pierwszej kolejności polega zwykle na oczyszczeniu fragmentu oddzielonej płytki paznokcia. Następnie przy pomocy specjalistycznych środków nawilża i odżywia się łożysko paznokcia. Zabieg ten jest bezbolesny. Niekiedy zalecane jest usunięcie paznokcia (zwłaszcza w onycholizie pierwotnej) lub leczniczy manicure/ pedicure wykonany przez specjalistę.
W przypadku podejrzenia infekcji zaleca się badanie mikrobiologiczne, a następnie wdraża odpowiednie leczenie.

Jak zapobiegać onycholizie?

Onycholiza może nawracać, dlatego warto jej zapobiegać i stosować profilaktykę. Zalecana jest dbałość o higienę i stan paznokci. Wskazane jest także obcinanie paznokci na krótko, rezygnacja z inwazyjnych zabiegów kosmetycznych, a także manicure żelowego, akrylowego bądź hybrydowego. W czasie wykonywania prac domowych zaleca się noszenie rękawic, by zabezpieczyć łożysko paznokcia przed środkami chemicznymi. Wskazana jest naturalna pielęgnacja paznokci z wykorzystaniem produktów ze składnikami pochodzenia naturalnego.
Źródła: podyplomie.pl, stronazdrowia.pl, doz.pl

Przeczytaj także: Krwiak podpaznokciowy – kiedy wymaga leczenia w strategii TIME?