Ginekomastia, powiększenie jednej lub obu piersi u chłopców lub mężczyzn, powstaje w wyniku rozrostu tkanki gruczołowej, a czasem również tłuszczowej. Spowodowana jest przewagą działania estrogenów nad androgenami (testosteronem) na komórki gruczołu stukowego. Chirurgiczne usunięcie ginekomastii zalecane jest szczególnie u pacjentów, u których leczenie farmakologiczne lub utrata masy ciała nie przyniosły rezultatów. Na czym polega ta operacja?
Ginekomastia zwykle nie jest groźna, jednak może być przykra i krępująca dla pacjenta. W przypadku noworodków i chłopców w okresie dojrzewania ginekomastia zwykle ustępuje w okresie jednego roku i nie wymaga specjalistycznego postępowania. W niektórych przypadkach objaw ten może się utrwalić, zwłaszcza jeżeli wzrostowi tkanki gruczołowej towarzyszy rozrost podścieliska tłuszczowo-włóknistego. Wówczas w praktyce klinicznej zalecane jest przyjmowanie odpowiednich leków i redukcja masy ciała. W niektórych przypadkach ginekomastia może się jednak utrwalić, wtedy jednym z rozwiązań jest operacja chirurgiczna.
Co jest przyczyną ginekomastii?
Ginekomastia może występować na tle fizjologicznym lub patologicznym. Jest zjawiskiem naturalnym w trzech przypadkach: u noworodków obu płci, gdy działają hormony płciowe matki (dotyczy 60-90 proc. urodzeń); u połowy chłopców podczas pokwitania, w wieku 13-14 lat (dochodzi do nasilenia się syntezy estrogenów kory nadnerczy), w starszym wieku ( powyżej 50. roku życia) w wyniku wygasania czynności hormonalnej jąder, gdy wciąż działają hormony płciowe kory nadnerczy. Ponadto u wysokiego odsetka dorosłych mężczyzn występuje skłonność do tzw. ginekomastii idiopatycznej, prawdopodobnie spowodowanej nadwrażliwością sutków na estrogeny.
Ginekomastia może być również patologicznym zaburzeniem równowagi między androgenami a estrogenami w organizmie mężczyzny. Wówczas objaw ten świadczy o chorobie, niejednokrotnie poważnej, a jego przyczyną może być:
- działanie niektórych leków (np. leczenie hormonalne, leki moczopędne, ketokonazol, enalapryl, werapamil, ranitydyna, omeprazol);
- utrata jąder (np. wskutek urazu, nabytego zaniku, operacyjnego usunięcia złośliwych nowotworów);
- rak jądra lub niezłośliwe, ale czynnie hormonalne nowotwory jąder;
- charakter wrodzony;
- marskość wątroby;
- niewydolność nerek;
- otyłość.
Piersi w przebiegu ginekomastii charakteryzują się nadmiernym rozrostem gruczołu piersiowego, powiększeniem sutka i zgrubieniem w okolicy brodawki. Ponadto piersi mogą być obolałe, drażliwe i niesymetryczne.
W jaki sposób leczy się ginekomastię?
W przypadku podejrzenia ginekomastii należy w trybie planowym zgłosić się do lekarza POZ w celu przeprowadzenia wstępnej diagnostyki i potwierdzenia niegroźnego charakteru zaburzenia lub diagnozy poważnej choroby. Gdy powiększyła się tylko jedna pierś, konieczne jest wykluczenie raka sutka (piersi) u mężczyzny.
Podczas wizyty specjalista dokładnie bada sutki i jądra, a także sprawdza prawidłowe występowanie trzeciorzędowych cech płciowych (np. owłosienie w miejscach typowych, głos). Lekarz zleca również badania dodatkowe, takie jak badanie stężenia androgenów (testosteronu) i estrogenów we krwi, hormonów gonadotropowych. Może również okazać się konieczne badanie USG gruczołów sutkowych oraz jąder. W razie potrzeby diagnostykę poszerza się również o tomografię komputerową, rezonans magnetyczny płuc i przysadki. W sytuacjach niejasnych lub podejrzeniu choroby nowotworowej konieczne może być pobranie wycinka do badania histologicznego.
W dalszym etapie, po potwierdzeniu występowania ginekomastii i jej przyczyny, wdraża się odpowiednie leczenie (np. suplementację testosteronu) lub redukcję masy ciała (w przypadku otyłości). Niestety, nawet po wdrożeniu leczenia, w niektórych przypadkach, powiększone piersi mogą się utrzymywać. Wówczas można rozważyć kosmetyczną operacją chirurgiczną.
Jak wygląda operacja usunięcia ginekomastii?
Operacyjne usunięcie ginekomastii wykonywane jest przede wszystkim ze względu na psychikę pacjenta, gdyż powiększenie piersi u mężczyzny niejednokrotnie wiąże się z poczuciem wstydu, brakiem akceptacji własnego ciała czy poczucia męskości. Postępowanie chirurgiczne w przypadku usunięcia ginekomastii zależne jest od podłoża zaburzenia – rozrostu tkanki gruczołowej lub tłuszczowej. W pierwszym przypadku zabieg polega na usunięciu całego gruczołu, natomiast w przypadku rozrostu tkanki tłuszczowej, wykonuje się liposukcję. Powyższe metody są ze sobą łączone, gdy występuje ginekomastia tłuszczowo-gruczołowa.
Chirurgiczne leczenie ginekomastii polega na odessaniu tkanki tłuszczowej poprzez wprowadzenie kaniuli z cięcia w fałdzie podpiersiowym. Gdy po zastosowaniu liposukcji nadal wyczuwalne jest zgrubienie tkanki gruczołowej, zabieg poszerza się o jej usunięcie. Wówczas wykonuje się cięcie w fałdzie podpiersiowym, pod pachą lub na granicy otoczki i skóry otaczającej, a następnie usuwa się nadmiernie rozrośnięty gruczoł.
Operacja usunięcia ginekomastii jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, ale tylko wtedy, gdy jest ona konieczna dla zdrowia i życia pacjenta, np. gdy zmiana diety, zmniejszenie masy ciała czy terapia farmakologiczna nie przyniosły efektów. NFZ nie refunduje jednak liposukcji, a klasyczną operację (usunięcie tkanki gruczołowej).
Przeciwwskazaniami do zabiegu są:
- otyłość,
- nadużywanie alkoholu i stosowanie anabolików (przed operacją należy z nich bezwzględnie zrezygnować),
- skazy naczyniowe,
- zaburzenia krzepliwości krwi,
- nieregulowane nadciśnienie tętnicze,
- ropne infekcje skóry i śluzówek,
- choroby przewlekłe, np. cukrzyca.
Jak pielęgnować rany po zabiegu usunięcia ginekomastii?
Rany po ginekomastii goją się w przeciągu około 7-10 dni, a szwy usuwane są po około 14 dniach. Po dwóch dniach od usunięcia drenu z rany lub ustąpieniu wydzieliny, można brać kąpiel pod bieżącą wodą. U niektórych pacjentów może dojść do gromadzenia się płynu surowiczego w tkance podskórnej, co wymaga ewakuacji drogą kilku kolejnych nakłuć (punkcji). W okresie gojenia ran należy również dbać o higienę rany według zaleceń przekazanych przez personel medyczny (codzienne przemywanie rany i zmiana opatrunków). Należy unikać leżenia na ranie i pozycji powodujących ucisk rany.
Pełny powrót do normalnej aktywności życiowej następuje po około 6-8 tygodniach. W okresie rekonwalescencji pacjentom zalecane jest noszenie specjalnego pasa uciskowego na klatce piersiowej, a także powstrzymywanie się od aktywności fizycznej, pływania, korzystania z sauny i opalania. Po około 21 dniach od zabiegu wdrażana jest rehabilitacja ruchowa.
Źródła: mp.pl, uniestetica.pl, kliniki.pl, klinikamiracki.pl, arsestetica.pl
