Owrzodzenie Marjolina, in. rak Marjolina występuje rzadko, stanowi 1-2% wszystkich raków skóry. Najczęściej, bo aż w 76,5% występuje w bliznach po oparzeniach skóry.

Owrzodzenie Marjolina to agresywny rak skóry. Rozwija się w okolicach pokrytych tkanką bliznowatą lub tkanką w przewlekłym stanie zapalnym. Największe ryzyko wystąpienia owrzodzenia Marjolina występuje w:

• oparzeniach skóry (76,5%),
• przewlekłych niegojących się ranach pourazowych (8,1%),
• żylnych owrzodzeniach podudzi (6,3%),
• przetokach w przebiegu ropnych zapaleń kości (2,6%),
• owrzodzeniach odleżynowych.

Mechanizm powstawania owrzodzenia Marjolina

Proces powstawania nowotworu jest nieprzejrzysty, wręcz kontrowersyjny. Do czynników, które powodują owrzodzenie Marjolina należą czynniki genetyczne, immunologiczne, toksyczne, przewlekłe drażnienie, a także promieniowanie ultrafioletowe. Szacuje się, że nowotwór ten może żyć w utajeniu 30-40 lat. Znane są również tzw. przypadki ostre, w których owrzodzenie rozwija się przez kilka tygodni.

Owrzodzenie Marjolina trzykrotnie częściej występuje u mężczyzn, najczęściej po 50 roku życia. Najczęściej występuje na skórze w obrębie:

• kończyn dolnych (53,3%),
• górnych (18,7%),
• tułowia (12,4%),
• twarzy i karku (5,8%).

Leczenie raka Marjolina

Leczenie Marjolina polega na szerokim chirurgicznym wycięciu owrzodzenia razem z 2 cm marginesem zdrowych tkanek. W formie leczenia uzupełniającego stosowana jest chemioterapia oraz/lub radioterapia. W przebiegu raka Marjolina zachodzi wysokie ryzyko nawrotów oraz niekorzystnego rokowania w stosunku do innych typów raka skóry. Na negatywne rokowania wpływ ma typ histopatologiczny, a także stopień złośliwości nowotworu.

Rak Marjolina to agresywny nowotwór złośliwy, który wywodzi się z różnych warstw uszkodzonej skóry. Leczenie tego owrzodzenia powinno odbywać się przez interdyscyplinarny zespół oraz mieć na celu usunięcie patologicznych tkanek. Nieefektywne leczenie raka Marjolina powoduje głębokie uszkodzenia tkanek, a także zakażenie florą tlenową i beztlenową, które może dochodzić nawet do struktur kostnych. Nieleczone owrzodzenie lub leczone objawowo jako rana przewlekła skutkuje śmiercią pacjenta w czasie dwóch lat od wystąpienia przerzutów.

Jako terapię uzupełniającą lub jako metodę z wyboru można stosować napromienianie miejscowe. Wybór tej metody może spowodować pogorszenie warunków gojenia tkanek, z uwagi na to, że napromienianie może wywołać popromienną martwicę skóry.

W przypadku potwierdzenia progresji nowotworu do niezbędnych elementów chirurgicznego leczenia zalicza się limfadenektomia.

Owrzodzenie Marjolina a amputacja kończyny

W przypadku rozległej destrukcji mięśni, nerwów, naczyń i kości złym rokowaniem efektu po zabiegu, który oszczędza kończynę, niezbędna jest amputacja. U 20-80% pacjentów w chwili rozpoznania obecne są przerzuty w obrębie regionalnych węzłów chłonnych. Niezwykle ważna przed zabiegiem jest dokładna diagnostyka obrazowa uwzględniająca USG, TK i MRI. W celu wykrycia utajonego węzła chłonnego zalecana jest biopsja węzła wartowniczego, która wykazuje czułość 83%.

Na częste problemy kliniczne, które mogą wydłużyć proces hospitalizacji oraz zwiększyć koszty leczenia wpływa infekcja przyranna z następowym rozejściem rany oraz martwicą płata skórnego.

Rak Marjolina jest często mylony i błędnie klasyfikowany jako rana przewlekła. Dlatego niezwykle istotna jest wczesna diagnostyka ran, które powstają w obrębie uszkodzonej skóry. Badanie histopatologiczne ran zmniejsza ryzyko destrukcji tkanek oraz potencjalnej amputacji.

Źródło: D. Bazaliński, G. Guzik, B. Barańska, Owrzodzenie Marjolina w przebiegu nieskutecznie leczonej odleżyny okolicy krętarzowej uda prawego – opis przypadku, Leczenie Ran, 2015;12(4):155-158