Występujące w zbiornikach wodnych sinice mogą produkować toksyny niebezpieczne dla człowieka. Zatrucie toksynami może powodować podrażnienie skóry, wysypki, bóle brzucha, gorączkę, wpływać na pracę narządów wewnętrznych, a nawet prowadzić do paraliżu. Zagrożenie występuje szczególnie podczas zakwitu sinic.
Niektóre z gatunków sinic zdolnych do zakwitów produkują toksyny, zetknięcie z którymi jest szkodliwe dla człowieka. Niebezpieczne może być również spożywanie ryb i bezkręgowców wodnych, które odżywiają się fitoplanktonem, wyławianych w miejscach częstego występowania zakwitów sinic. Poza okresem zakwitu sinice produkują związki toksyczne w niewielkich ilościach, dlatego ich wpływ na organizm ludzkich jest ograniczony, jednak podczas zakwitów ilość toksyn wzrasta i może prowadzić do niebezpiecznych powikłań. W zależności od tego, jaką toksynę produkuje dany gatunek sinic, mogą występować różne objawy zatrucia.
Objawy zatruć dermatotoksynami
Istnieje kilka typów dermatotoksyn występujących u sinic. Zaliczamy do nich lyngbyatoksyny oraz aplysiatoksyny, a niekiedy również lipopolisacharydy (LPS). Oddziałują one w miejscu zetknięcia ze skórą lub błoną śluzową.
Lyngbyatoksyny wywołują podrażnienia i stany zapalne skóry, a w przypadku połknięcia tej toksyny może wystąpić stan zapalny przełyku i przewodu pokarmowego. Aplysiatoksyny natomiast wpływają na rozwój nowotworów. Bezpośredni kontakt ze skażoną nimi wodą powoduje takie objawy jak silne podrażnienie skóry, liczne wysypki i pęcherze.
LPS powodują podrażnienia skóry, oczu, a także reakcje alergiczne w postaci wysypki, pęcherzy, napadów astmy. Występują również dolegliwości żołądkowe, bóle głowy, gardła czy mięśni.
Nie tylko zetknięcie ze skażoną wodą może wywoływać niepokojące objawy. Aerozol powstający przy wzburzeniu tafli wody może zawierać komórki toksyn, a przez to powodować podrażnienia oczu i układu oddechowego.
Objawy zatruć hepatotoksynami i cytotoksynami
W przypadku hepatotoksyn mogą wystąpić takie objawy skórne jak podrażnienia, wysypki i zapalenia skóry, a po spożyciu skażonej wody pojawiają się dolegliwości żołądkowo-jelitowe: gorączka, wymioty i biegunka, a także osłabienie czy niewydolność wątroby.
Cytotoksyny zaś wywołują zatrucia pokarmowe, krwawe biegunki, powiększenie wątroby, bóle głowy i wymioty, a nawet mogą prowadzić do nowotworów wątroby, nerek i grasicy oraz do wad serca.
Objawy zatruć neurotoksynami
Zatrucie neurotoksynami pochodzącymi od sinic może powodować otwarcie kanałów jonowych i depolaryzację błony komórkowej mięśni. Wśród objawów wymienia się skurcze, silny ślinotok, a w przypadku saksitoksynów występują wysypki skórne, podrażnienia oczu, bóle brzucha i objawy przypominające grypę. W przypadku dużego stężenia toksyn może dojść do paraliżu lub śmierci.
Zakwit sinic
Sinice to organizmy wodne, które występują zarówno w zbiornikach słodkowodnych, jak i słonowodnych. Zakwit polega na jednoczesnym namnażaniu się i obumieraniu tysięcy komórek sinic. Zjawisko to objawia się powstawaniem na powierzchni wody sinozielonych kożuchów. Dochodzi do niego w przypadku zanieczyszczenia zbiornika wodnego. Najczęściej pojawia się latem w wyniku podwyższenia temperatur i ograniczenia dostępności tlenu. Ze względu na wysoką odporność na zanieczyszczenia organiczne, wahania pH i deficyt tlenu w wodzie sinice łatwo się rozprzestrzeniają, a ich zakwit jest zjawiskiem powszechnym na całym świecie.
Źródła: mp.pl; P. Rzymski, Wpływ toksyn sinicowych na zdrowie człowieka, „Nowiny Lekarskie” 2009, nr 78, s. 353-359; Ł. Gałczyński i A. Ociepa, Toksyny wytwarzane przez sinice, „Ecological Chemistry and Engineering S” 2008, vol 15, no. 1, s. 69-74.
Przeczytaj także: USA: pierwszy na świecie przeszczep twarzy i dłoni od jednego dawcy
