Żmija zygzakowata jest jedynym przedstawicielem jadowitych węży w Polsce. Jej ukąszenie szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych. Toksyny zawarte w jadzie mogą działać miejscowo lub ogólnoustrojowo, czego efektem może być reakcja rzekomoanafilaktyczna, anafilaktyczna oraz wstrząs krwotoczny.
Ukąszenie żmii zygzakowatej ma charakterystyczny kształt (dwa symetryczne, wyraźne ślady po zębach jadowych oddalone od siebie o około 1 cm). Wokół ugryzienia występują objawy takie jak ból, tkliwość uciskowa, obrzęk oraz zasinienie. Wraz z upływem czasu obrzęk może się rozszerzać. Do innych objawów ukąszenia żmii należą: powiększenie węzłów chłonnych, krwotok podskórny, spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, wymioty, biegunka, skurcz oskrzeli, obrzęk płuc, gorączka i zaburzenia świadomości.
Jak określić stopień zatrucia jadem żmii?
Do określenia ciężkości zatrucia jadem żmii służy specjalna skala, która podzielona jest na 4 stopnie:
- G0 – ukąszenie bez zatrucia (tak zwane ukąszenie suche, wąż gryzie, ale nie wpuszcza jadu)
- G1 – zatrucie łagodne objawiające się miejscowym obrzękiem, który osiąga największe nasilenie po 1-2 dobach
- G2 – zatrucie umiarkowane, którego objawy to obrzęk kończyny połączony z symptomami uogólnionymi w postaci biegunki, wymiotów, bólów brzucha, tachykardii i niewielkich wahań ciśnienia krwi
- G3 – zatrucie ciężkie charakteryzujące się obrzękiem obejmującym kończynę oraz tułów wraz z przedłużającą się hipotensją i wstrząsem krwotocznym
Jak zmniejszyć działanie jadu żmii?
Najważniejsze przy udzielaniu pierwszej pomocy po ukąszeniu przez żmiję jest wezwanie pogotowia. Jeżeli poszkodowany znajduje się w trudnodostępnym miejscu, można go przetransportować przy użyciu prowizorycznych noszy do miejsca, gdzie zespół ratunkowy będzie miał lepszy dostęp.
Kończyna, która została ukąszona, powinna zostać jak najszybciej unieruchomiona i umieszczona poniżej poziomu serca. Poszkodowany nie powinien podejmować żadnego wysiłku fizycznego, aby nie przyspieszać pracy swojego serca, co doprowadzi do szybszego rozprzestrzeniania jadu po organizmie. Rana powinna zostać zabezpieczona przy użyciu jałowego opatrunku.
Nie zaleca się stosowania lodu na miejsce ugryzienia, nacinania skóry celem usunięcia jadu z rany ani zakładania opaski uciskowej. Jedynym przypadkiem, kiedy można zastosować opaskę uciskową, jest sytuacja, kiedy przyjazd karetki będzie trwał dłużej niż 30 minut. Zastosowanie opaski uciskowej wymaga kontroli ukrwienia kończyny u poszkodowanego. Nie powinno się też próbować wysysać jadu ze względu na ryzyko pojawienia się zakażenia. Ponadto osoba chcąca w ten sposób pomóc poszkodowanemu może sama zatruć się jadem węża.
Jak wygląda żmija zygzakowata i gdzie występuje?
Żmiję zygzakowatą można spotkać na terenie całego naszego kraju, ale najczęściej przebywa na terenach podmokłych, skrajach lasów, torfowiskach i wilgotnych łąkach. Jednak ze względu na fakt, że żmija zygzakowata jest zwierzęciem zmiennocieplnym, można też ją spotkać w ciepłe dni na ścieżkach.
Żmija zygzakowata zawdzięcza swoją nazwę bardzo charakterystycznemu wzorowi, który widoczny jest na jej grzbiecie. Ciemny zygzak przebiega od głowy węża aż do końca jego ciała. Łuski żmii najczęściej są szare, ale mogą też przybierać barwę brązową. Istnieje też odmiana barwna, która jest całkowicie czarna, przez co zygzak jest niewidoczny. Dodatkowo żmije zygzakowate posiadają czerwone tęczówki oraz pionowe źrenice.
Jak zabezpieczyć się przed ukąszeniem żmii?
Żmije najczęściej atakują nogi do wysokości kostki, dlatego jednym ze sposobów zapobiegania ugryzieniom jest noszenie wysokiego obuwia. Warto też wiedzieć, że choć węże nie mają słuchu, to doskonale wyczuwają drgania ziemi, dlatego mocniejsze stąpanie może je przepłoszyć z naszej drogi. Dodatkowo żmije, zanim ugryzą, starają się przepłoszyć potencjalnego napastnika, głośno sycząc, przez co nasłuchiwanie, co się wokół nas dzieje i patrzenie pod nogi może nas uchronić przed niespodziewanym spotkaniem z wężem.
Źródło: mp.pl
Przeczytaj także: Złamanie kości czaszki – objawy, pierwsza pomoc, leczenie
