Wirtualna rzeczywistość (VR) to już nie tylko narzędzie rozrywki, ale także nowoczesna metoda wykorzystywana w medycynie i wspierająca leczenie. Zastosowanie znajduje m.in. w terapii bólu, pomagając pacjentom radzić sobie z chronicznymi dolegliwościami, minimalizować stres i odzyskiwać kontrolę nad własnym ciałem. Jej korzyści widoczne są także w obszarze leczenia ran. O to, jak VR pomaga w rekonwalescencji pacjentów z oparzeniami zapytaliśmy dr. n. med. i n. o zdr. Jakuba Brelę z Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich.

Anna Łodzińska, Bez Bólu: Jakie są główne zalety wykorzystania technologii VR w leczeniu oparzeń?

Dr Jakub Brela: – Przede wszystkim najważniejszą zaletą wykorzystania technologii VR jest redukcja bólu. VR skutecznie odwraca uwagę pacjenta od bólu podczas zabiegów, takich jak zmiana opatrunków. Ponadto wpływa na zmniejszenie stresu, pacjenci doświadczają mniejszego lęku i napięcia dzięki immersyjnym doświadczeniom. Warto również zaznaczyć, że wykorzystanie VR wpływa pozytywnie na skrócenie czasu rekonwalescencji, usprawnienie procesów leczenia poprzez redukcję stresu i bólu. Bardzo ważną zaletą jest również brak potrzeby zwiększania środków przeciwbólowych, co wiąże się ze zmniejszeniem zapotrzebowania na opioidy i inne leki przeciwbólowe.

Na czym dokładnie polega metoda leczenia oparzeń z użyciem wirtualnej rzeczywistości?

– Pacjent nosi specjalne gogle VR, które przenoszą go do wirtualnego świata, np. lodowej krainy. Podczas bolesnych procedur, takich jak czyszczenie ran czy zmiana opatrunków, immersyjne środowisko VR odwraca uwagę pacjenta od bólu, aktywując inne obszary mózgu odpowiedzialne za percepcję bodźców.

Jak VR może pomóc w redukcji bólu u pacjentów z oparzeniami?

– Przede wszystkim chodzi o odwracanie uwagi – VR angażuje wzrok, słuch i czasem dotyk, zmniejszając skupienie na bólu. Wykorzystanie VR powoduje również redukcję aktywności bólowych obszarów mózgu. Badania pokazują, że VR zmniejsza aktywność w korze somatosensorycznej, odpowiedzialnej za odczuwanie bólu. VR ma wpływ również na relaksację: spokojne obrazy i dźwięki w VR pomagają obniżyć poziom stresu, który może nasilać ból.

W jakich fazach leczenia oparzeń najczęściej stosuje się VR?

– Technologię VR stosuje się podczas zabiegów: przy zmianie opatrunków, czyszczeniu ran lub terapii ruchowej. Swoje zastosowanie odnajdzie również w rehabilitacji poprzez wspomaganie ćwiczeń zwiększających zakres ruchu w uszkodzonych kończynach oraz w terapii długoterminowej – leczenie psychologiczne związane z bólem przewlekłym i stresem.

Jakie konkretne doświadczenia wirtualne są wykorzystywane podczas terapii oparzeń?

– Do najczęstszych doświadczeń wirtualnych wykorzystujemy tzn. „światy zimowe”, takie jak Snow World, które przenoszą pacjenta do krainy pełnej śniegu i lodu, co potęguje efekt „chłodzenia”.

Bardzo często wykorzystywane są również relaksujące środowiska np. spokojne lasy, plaże czy akwaria wodne, które pomagają pacjentom się odprężyć. Wśród aktywności, które możemy również zaoferować, są gry interaktywne, które polegają na prostych aktywnościach, takie jak rzucanie śnieżkami, dzięki czemu utrzymują one uwagę pacjenta na zadaniu.

Czy VR może pomóc pacjentom w przezwyciężeniu psychicznych skutków oparzeń, takich jak stres czy PTSD?

– Tak, VR jest skuteczne w terapii PTSD i stresu pourazowego. Dzięki terapii ekspozycyjnej pacjenci mogą bezpiecznie zmierzyć się z traumatycznymi wspomnieniami i nauczyć się kontrolować reakcje na stres w immersyjnym, ale w kontrolowanym środowisku.

W jaki sposób lekarze i terapeuci przygotowują pacjentów do sesji z VR?

– Najważniejszy element stanowi edukacja. Specjaliści wyjaśniają, jak działa technologia i jakie efekty można osiągnąć. Dobór odpowiedniego środowiska VR jest równie istotny, ponieważ dopasowanie doświadczenia do potrzeb i stanu emocjonalnego pacjenta. Przed rozpoczęciem sesji z wykorzystaniem VR przeprowadzane są „testy próbne”, czyli pacjenci mają możliwość przetestowania gogli i proponowanych im doświadczeń, aby poczuć się komfortowo. Każda sesja jest monitorowana. Specjaliści obserwują reakcje pacjenta i w razie potrzeby dostosowują i zmieniają terapię.

Jakie inne innowacyjne technologie mogą być wykorzystane w leczeniu oparzeń i czy VR jest jedną z najskuteczniejszych?

– Współczesna medycyna coraz śmielej sięga po zaawansowane technologie, które zmieniają sposób leczenia i rekonwalescencji pacjentów. Druk 3D umożliwia tworzenie spersonalizowanych opatrunków czy protez, dopasowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Terapia światłem (fototerapia) przyspiesza proces regeneracji skóry, oferując skuteczne wsparcie w leczeniu ran czy stanów zapalnych. Dzięki biotechnologii możliwe jest hodowanie komórek skóry na potrzeby przeszczepów, co daje nadzieję osobom z poważnymi urazami.

Wirtualna rzeczywistość (VR) to kolejny przełom – jest nie tylko skutecznym narzędziem w redukcji bólu, ale także w terapii psychologicznej, wspierając pacjentów w radzeniu sobie z lękiem, stresem czy przewlekłym bólem. Każda z tych technologii przynosi nieocenione korzyści, rewolucjonizując podejście do leczenia i poprawiając jakość życia pacjentów.

Jakie są plany na przyszłość związane z rozwojem technologii VR w leczeniu oparzeń?

– Wirtualna rzeczywistość otwiera nowe perspektywy w medycynie, a jej potencjał stale się poszerza. Kluczową zmianą jest większa personalizacja – tworzenie programów VR dostosowanych do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta, co zwiększa skuteczność terapii.

Kolejnym krokiem jest integracja VR z innymi nowoczesnymi technologiami, takimi jak biofeedback czy sztuczna inteligencja. Połączenie tych narzędzi pozwala na jeszcze dokładniejsze monitorowanie reakcji pacjenta i dostosowanie terapii w czasie rzeczywistym. Rozwój aplikacji VR obejmuje także szersze zastosowanie poza leczeniem bólu. Wirtualne środowiska stają się coraz częściej wykorzystywane w edukacji pacjentów, wspomagając ich zrozumienie terapii i procesów medycznych, a także w szkoleniu personelu medycznego, oferując bezpieczne i realistyczne warunki do nauki. VR w medycynie to nie tylko innowacja, ale także rewolucja, która zmienia sposób, w jaki podchodzimy do zdrowia i leczenia.

Czy VR może stać się standardową metodą leczenia oparzeń w najbliższej przyszłości?

– To możliwe, zwłaszcza że badania potwierdzają skuteczność tej technologii. Wymaga to jednak dalszej optymalizacji kosztów i popularyzacji urządzeń VR w placówkach medycznych.

Jakie są Pana doświadczenia z korzystania z VR?

– Według moich doświadczeń oraz badań wynika, że VR jest niezwykle efektywnym narzędziem w medycynie. Technologia ta rewolucjonizuje sposób, w jaki możemy pomagać pacjentom w leczeniu bólu i traumy.