Ten tekst przeczytasz w 3 min.

Pielęgnacja skóry wokół stomii jest bardzo ważna, gdyż zapobiega to wystąpieniu podrażnień, a także poważnych powikłań skóry. Tylko dzięki zdrowej skórze możliwe jest prawidłowe działanie sprzętu stomijnego.

Każda stomia ma swój indywidualny wygląd i wymaga odpowiedniego docięcia worka, co zapobiega wydobywaniu się kwaśnej treści jelitowej na zewnątrz, a więc chroni przed wystąpieniem podrażnień i stanów zapalnych skóry. Niektórzy pacjenci, np. chorujący na egzemę lub łuszczycę, muszą także liczyć się z wysokim prawdopodobieństwem pojawienia się chorobowych zmian skórnych wokół stomii. W takim przypadku należy skonsultować się z dermatologiem, aby dowiedzieć się, jak prawidłowo pielęgnować problematyczną skórę.

Jak prawidłowo zdejmować worek stomijny?

Przed przystąpieniem do wymiany worka stomijnego należy się przygotować. Potrzebne będą: ciepła woda i miękkie suche gaziki (do przemycia stomii), opakowanie na zużyty sprzęt (worek stomijny i gaziki), nowy worek stomijny do założenia, pasta uszczelniająco-gojąca, pierścień uszczelniający, puder, środek do usuwania przylepca, środek ochronny (tzw. „druga skóra”), miarka, nożyczki, lusterko.

Worek stomijny należy wymieniać regularnie, ale w zależności indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku jednoczęściowego sprzętu należy wymieniać go codziennie lub co dwa dni, dwuczęściowy co cztery lub pięć dni. Ponadto zmianę worka zaleca się rano, z kolej opróżnianie – gdy jest on napełniony do około 1/2 – 1/3 pojemności. Worek można opróżniać w pozycji stojącej lub siedzącej.

Worek stomijny usuwa się w delikatny sposób. Na początku należy przytrzymać uchwyt przylepca i delikatnie za niego pociągnąć, odklejając go od skóry – od góry ku dołowi. Podczas odciągania przylepca w dół, warto ucisnąć lekko skórę drugą ręką. Następnie należy umyć zarówno skórę wokół stomii, jak i samą stomię (śluzówkę jelita). W nowym worku wycinamy otwór odpowiadający wielkości i kształtowi stomii. Otwór w płytce lub worku powinien być nieco większy od stomii – między przetoką a brzegiem skóry pozostawiamy 2-3 mm marginesu nieosłoniętej skóry. Przed założeniem worka należy upewnić się, że skóra jest sucha i idealnie czysta. Worek zakładamy od dołu ku górze. Zużyty sprzęt stomijny należy umieścić wewnątrz foliowej torebki, a następnie wyrzucić go do kosza. Nie wolno utylizować go w kanalizacji, ponieważ może to doprowadzić do zapchania rur odpływowych.

Jak i czym myć stomię?

Regularna i prawidłowa higiena skóry wokół stomii jest bardzo ważna, gdyż pozwala zapobiegać skórnym komplikacjom.

Stomię można delikatnie przemywać ciepłą wodą z zastosowaniem produktów przeznaczonych do mycia stomii (np. specjalnych mydeł, żeli) za pomocą bawełnianego kompresu, płatków kosmetycznych, gąbki do mycia skóry czy miękkich gazików. Do usunięcia kleju ze skóry warto zastosować specjalne preparaty takie jak: środek do usuwania przylepca w sprayu i chusteczkach, które zawierają silikon.

Dotykanie stomii nie jest niebezpieczne i nie jest bolesne. Należy jednak unikać zbędnego pocierania skóry wokół worka. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest mycie stomii pod prysznicem, strumień wody dobrze oczyści to miejsce, a przy tym nie powstaną dodatkowe urazy mechaniczne. Śladowa ilość krwi, która pojawia się w czasie mycia stomii jest zjawiskiem normalnym, ponieważ błona jelita jest mocno ukrwiona. Stomię można osuszyć za pomocą ręcznika papierowego, gazika lub płatka kosmetycznego.

Do codziennej toalety stomii nie należy natomiast używać wilgotnych chusteczek dla dzieci. Zawierają one substancje zapachowe i dodatkowo mogą podrażnić okolice worka stomijnego i osłabić przylepność płytki do skóry. Niewskazana jest również wata, a także kolorowy papier toaletowy.

Nieprzyjemny zapach i wydostanie się treści z worka stomijnego – jak sobie z tym poradzić?

Czasem może dojść do sytuacji, że treść jelitowa lub kał wydostaną się poza worek stomijny. Najczęściej jest to spowodowane niewłaściwym docięciem worka stomijnego Treść, która wydobywa się z worka stomijnego, może powodować podrażnienia. Aby zapobiec jej wydobywaniu się, warto zastosować pastę stomijną lub pierścień uszczelniający w paskach.

Worki stomijne zaprojektowane są w taki sposób, aby przykry zapach się z nich nie wydobywał, jednak nie zawsze jest to możliwe. W przypadku nieprzyjemnego zapachu ze stomii można użyć specjalnych dezodorantów przeznaczonych do stosowania do worków. Istnieją również worki stomijne, w których zainstalowany jest filtr węglowy. Odprowadza gazy i jeszcze skuteczniej eliminuje nieprzyjemne zapachy. Dodatkowym ułatwianiem jest również stosowanie neutralizatorów/pochłaniaczy zapachu do stomii, zazwyczaj w formie smaru.

Jak zapobiegać uszkodzeniom skóry wokół stomii?

Skóra wokół stomii jest bardzo delikatna i wymaga regularnej i odpowiedniej pielęgnacji. Zawsze warto sięgać po sprawdzone środki, polecone przez specjalistę. W zapobieganiu uszkodzeniom skóry wokół stomii ważne jest również odpowiednie dopasowanie worka stomijnego, a także korzystanie z produktów przeznaczonych do uszczelniania stomii, które zapobiegają podciekaniu treści.

Nie wolno używać środków drażniących, zawierających spirytus, nadmiernie odtłuszczających jak benzyna apteczna – działają pozornie dobrze, a przy dłuższym stosowaniu uszkadzają skórę.  Na rynku dostępne są specjalne kosmetyki stomijne, które skutecznie usuwają wszelkie zanieczyszczenia i pozostałości przylepca płytki. Dostępne są m.in. zmywacze do skóry, spraye, chusteczki bezalkoholowe lub płyny myjące bez konieczności spłukiwania.

Źródło: stomalife.pl, onkonet.pl, szpitalparkitka.com.pl, bliskochorego.pl