Naukowcy z Uniwersytetu w Aarhus w Danii obalili mit dotyczący właściwości przeciwdrobnoustrojowych pajęczyny. Eksperci przeanalizowali jedwab siedmiu różnych gatunków pająków. Badania nie wykazały żadnej aktywności przeciwbakteryjnej pajęczyny.

Dlaczego zatem tak wielu badaczom udało się wykazać właściwości przeciwdrobnoustrojowe pajęczyny? Zdaniem duńskich naukowców wina leży po stronie niedociągnięć metodologicznych analiz.

– Mimo wielu eksperymentów nie byliśmy w stanie wykryć aktywności przeciwdrobnoustrojowej jedwabiu produkowanego przez pająki; niezależnie od metody, jaką zastosowaliśmy ani rodzaju drobnoustroju – podkreśla autorka badań, prof. Trine Bilde z Uniwersytetu w Aarhus.

Żadna z badanych pajęczyn nie miała właściwości antybakteryjnych

Duńscy naukowcy rozpoczęli szczegółową analizę literatury, która opisywała antybakteryjną aktywność pajęczego jedwabiu. „Zdaliśmy sobie sprawę z niedociągnięć metodologicznych, które się we wszystkich takich pracach pojawiały” – zaznacza autorka badań. Naukowcom udało się zidentyfikować dwie sfery, w których popełniano błędy podczas badań: ryzyko skażenia bakteryjnego oraz nieodpowiednia kontrola rozpuszczalnika użytego do ekstrakcji jedwabiu pajęczego. W niektórych badaniach naukowcy dokonywali nieprawidłowego oczyszczenia jedwabiu. W efekcie wyniki tych analiz oparte były na właściwościach przeciwbakteryjnych rozpuszczalnika, np. acetonu lub octanu etylu, które wykazują silne działania antybakteryjne, a nie pajęczyny.

Eksperci z Danii wzięli więc pod lupę pajęczynę siedmiu różnych gatunków pająków. Do analiz użyli najnowocześniejszych metod eksperymentalnych. Badania nie wykazały, by którykolwiek z jedwabiów posiadał zdolność przeciwbakteryjną.

Mityczny status pajęczyny

Mit mówiący o przeciwdrobnoustrojowych właściwościach pajęczyny zakorzeniony jest w wielu kulturach. W dawnych czasach lekarze stosowali pajęczynę na otwarte rany lub bolące zęby. Zdaniem prof. Bilde pajęczy jedwab zawsze był podziwiany i ma niemal mityczny status. Nawet w Polsce od pokoleń powtarza się, że pajęczyna przyspiesza gojenie ran.  „To jest jeden z tych mitów, który wydaje się być dobrze ugruntowany. Jak się jednak okazuje jest ugruntowany tylko przez naszą wiarę, a nie przez dowody empiryczne” – dodaje ekspertka.

Naukowcy nie wykluczają natomiast, że istnieją rodzaje pajęczyn mające takie właściwości, jednak podają w wątpliwość wszystkie poprzednie doniesienia.

– Zamiast zakładać, że pajęczy jedwab ma działanie przeciwbakteryjne, powinniśmy więc teraz założyć, że tak nie jest. Nadal możemy testować tę hipotezę na nowych gatunkach o organizmach, ale z innym – bardziej ostrożnym – punktem wyjścia – zaznacza prof. Bilde.

Inne właściwości pajęczyny w leczeniu ran

Chociaż udowodniono, że pajęczyna nie posiada aktywności przeciwdrobnoustrojowej, to nadal ma wiele właściwości mogących znaleźć zastosowanie w leczeniu ran. Przede wszystkim jedwab jest elastyczny i silny, dlatego może służyć do opracowania opatrunków czy implantów.

Zalety pajęczego jedwabiu dostrzegł niedawno start-up Seevix, który na podstawie pajęczyny opracował innowacyjne włókno, które może zostać wykorzystane do stworzenia lekkich i trwałych implantów oraz rusztowań ortopedycznych, a także mocniejszych bioopatrunków, które wypełnić można substancjami przeciwbakteryjnymi (zobacz także: Start-up opracował biomateriał z pajęczyny. Znajdzie zastosowanie w opatrunkach i implantach).

Źródło: PAP

Przeczytaj także: Powstał antybakteryjny nanoopatrunek do leczenia infekcji ran

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”: