Ważne jest zadbanie zarówno o higienę tuż przed planowanymi operacjami, jak i po nich – mówi w rozmowie z PAP dr n. farmaceutycznych Leszek Borkowski. Ekspert podkreśla, że patogeny, takie jak wirusy, grzyby i bakterie, migrują do miejsc, w których doszło do przerwania tkanki.

Jak zaznaczył dr Borkowski, w Polsce często dyskutuje się na temat oszczędności w antybiotykoterapii. Tymczasem to właśnie higiena pacjenta może przyczynić się do zmniejszenie tych kosztów.

– Ta dyskusja wszędzie jest taka sama – nie stosujemy antybiotyku B, bo jest drogi, ale stosujemy antybiotyk A, bo jest tani. Natomiast nie mówi się o higienie pracy i higienie pacjenta, które są też bardzo istotne. Chirurdzy z długoletnim doświadczeniem pamiętają zalecenia lat 60. czy 70. Wtedy pacjenta przed operacją kąpało się w wannie w wodzie z szarym mydłem i potem dopiero operowało – przypomina dr Borkowski.

Znaczenie higieny po operacji

Jak podkreśla ekspert, trudnym momentem higienicznym jest okres po zabiegu, kiedy pacjent zostaje unieruchomiony na kilka godzin, a nawet dni. Dr Borkowski wskazuje, że to proces, w którym rana zabliźnia się, dlatego by wszystko przebiegało prawidłowo, pacjent musi być przygotowany pod względem higieny.

– Bakterie mają zdolność do migracji. Jeżeli mamy chory paznokieć i paznokieć jest super czysty, ale dłoń jest brudna, to te patogeny – wirusy, grzyby, bakterie migrują tam, gdzie czują pożywienie. A rana jest takim pożywieniem. Patogeny wyczuwają miejsca, gdzie się pożywią, czyli miejsca, gdzie nastąpiło przerwanie ciągłości tkanek – wskazuje dr Borkowski.

Specjalista zaznacza również, że pacjent, który wraca do domu po zabiegu powinien utrzymywać zasady higieny osobistej. Na zmniejszenie populacji drobnoustrojów, jak zaznaczył dr Borkowski, wpływa także regularna dezynfekcja pomieszczeń. „Ryzyko zakażenia jest wprost proporcjonalne do masywności populacji patogenów” – zaznacza Brokowski.

– Bardzo istotne jest, by po przyjściu bliskiej osoby po operacji dom i pomieszczenia, w którym ona przebywa, były odpowiednio czyszczone i dezynfekowane. Jest wiele różnych środków, którymi można to robić, ale tak naprawdę najprostszym jest ocet. On specyficznie pachnie, ale na chwilę taka osoba może przejść do innego pokoju i wtedy należy wymyć podłogę, meble i potem wywietrzyć – radzi ekspert.

Wiele szpitali nie stosuje podstawowych zasad dotyczących sprzątania

Dr Leszek Borkowski zauważa, że nadal w wielu placówkach personel medyczny nie stosuje się do podstawowych zasad dotyczących sprzątania sali, np. takich, jak wylewanie brudnej wody do zbiornika, w którym nie myje się rąk. Zdaniem eksperta problemy te wynikają z tego, że nadal w wielu szpitalach usługi sprzątające świadczą firmy z zewnątrz.

– Dawniej było tak, że personel sprzątający był na stałych umowach o pracę. Ordynatorzy znali go i mogli pewne rzeczy egzekwować. Teraz najczęściej firma zewnętrzna zajmuje się takimi zadaniami. Rotacja osób sprzątających jest bardzo duża. Nie sposób jest zapanować nad tym – wyjaśnia dr Borkowski.

ZMO to najczęstsze powikłanie pooperacyjne

Według wytycznych Centers for Disease Control and Prevention przynajmniej na noc poprzedzającą dzień operacji pacjenci powinni umyć ciało mydłem przeciwdrobnoustrojowym lub nieprzeciwdrobnoustrojowym albo środkiem antyseptycznym.

Zakażenie miejsca operowanego jest najczęściej występującym powikłaniem pooperacyjnym. Pojawia się nawet u 30 proc. pacjentów po operacjach i zabiegach chirurgicznych. Według aktualnej definicji CDC ZMO występuje w przeciągu 30 lub 90 dni od operacji, w zależności od wykonywanego zabiegu. Na wystąpienie ZMO wpływ mogą mieć zarówno czynniki zewnętrzne, jak i cechy indywidualne pacjenta. Ryzyko wystąpienia zakażenia znacznie zwiększa przeprowadzenie operacji w polu skażonym lub brudnym.

CDC zwraca uwagę, że zapobieganie ZMO ma obecnie duże znaczenie, ponieważ wykonuje się coraz więcej zabiegów chirurgicznych. Przestrzeganie wytycznych dotyczących higieny pacjenta i miejsca operowanego może wpłynąć na zmniejszenie patogenów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zmniejszyć koszty i wyzwania związane z ZMO.

Źródła: PAP, CDC, mp.pl

Przeczytaj także: Powstał nowy system ewaluacji gojenia ran oparty na histologii – SPOT skin wound score

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Forum Zakażeń”: