Duża część reakcji polekowych zaczyna się od zmian skórnych. Jest to istotne, z uwagi na to, iż to właśnie objawy występujące na skórze są pewnego rodzaju ostrzeżeniem przed ciężkimi, niekiedy zagrażającymi życiu reakcjami.
![Najczęstsze skórne reakcje polekowe](https://forumleczeniaran.pl/wp-content/uploads/2020/03/39252889_l.jpg)
Wśród czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia skórnych reakcji polekowych jest wiek pacjenta, płeć, predyspozycja do atopii, stan immunologiczny, choroby współistniejące. Ważne są również kwestie związane z samym lekiem, takie jak dawka, droga podania, liczba leków, ich interakcje oraz metabolizm leku. Wpływ na potencjalne reakcje mają również czynniki genetyczne.
Do najczęstszych reakcji polekowych zalicza się osutki plamiste i plamisto-grudkowe (40%), pokrzywkę i obrzęk naczynioruchowy (37%) oraz zlokalizowane odczyny skórne (6%).
Lekami, które wywołują osutkę plamisto-grudkową są ampicylina, amoksycylina, aminoglikozydy, allopurynol, barbiturany, benzodiazepiny, karbamazepina, kotrymoksazol, sole złota, penicylina, fenytoina i piroksykam. U pacjentów z alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry na substancje miejscowe, takie jak leki przeciwhistaminowe może wystąpić reakcja w postaci rozległej wysypki rumieniowej lub pokrzywkowatej, którą określa się jako krwiopochodne kontaktowe zapalenie skóry. W poważniejszych przypadkach, mogą pojawić się również intensywne rumienie w okolicach zgięciowych i płciowych, zwane zespołem pawiana.
Pokrzywkę najczęściej wywołują takie leki, jak penicylina i pochodne, antybiotyki, aspiryna, kaptopryl, lewamisol, NLPZ, sulfonamidy, insulina i radiologiczne środki cieniujące.
Obrzęk naczynioruchowy natomiast wywołują inhibitory ACE.
Przyczyną pojawienia się zlokalizowanych zmian skórnych jest ampicylina, aspiryna, barbiturany, dapson, metronidazol, NLPZ, doustne środki antykoncepcyjne, fenyloftaleina, fenytoina, chinina, sulfonamidy i tetracykliny. Zmiany te pojawiają się ponownie na skutek powtórnej ekspozycji na lek, a wyglądem przypominają typowo czerwonobrunatną plamę lub blaszkę, niekiedy również pęcherz. Występują najczęściej w okolicach płciowych, na dłoniach, stopach, jak również błonie śluzowej. Wykwity mierzą zazwyczaj 5-10 cm. Mogą być jednak większa, a nawet mnogie.
Źródło: Sterry W., Paus R., Burgdorf W., Dermatologia, Wydawnictwo Czelej, Wydanie pierwsze polskie Lublin 2009
Przeczytaj także: Lawaseptyka, antyseptyka i aseptyka – dlaczego są ważne w leczeniu ran?
Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”:
Pacjent bariatryczny w oddziale intensywnej terapii – opis przypadku