Szybkość regeneracji organizmu po przebytej operacji zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju zabiegu, jego rozległości i stanu zdrowia pacjenta. W tym czasie należy dbać o siebie i zwracać uwagę na sygnały ostrzegawcze, jakie wysyła nam organizm. Jakie są najczęstsze błędy spowalniające proces powrotu do zdrowia po operacji?
Rekonwalescencja jest procesem wymagającym czasu. Zabieg operacyjny porównywalny jest z wysiłkiem odczuwanym po przebiegnięciu maratonu. Dlatego ważne jest, by prawidłowo dbać o siebie po powrocie ze szpitala.
Pacjent powinien otrzymać od lekarza informacje o dacie wizyty kontrolnej, konieczności stosowania leków i rehabilitacji oraz zalecenia dotyczące pielęgnacji rany pooperacyjnej. W okresie rekonwalescencji należy również pamiętać, by nie forsować organizmu, stosować zdrową dietę i nawadniać się. Poniżej przedstawiamy 10 najczęściej popełnianych przez pacjentów błędów, które mogą zaburzyć i wydłużyć proces powrotu do zdrowia po operacji.
1. Zbyt szybko wracasz do aktywności fizycznej
Po powrocie do domu ze szpitala pacjenci powinni pamiętać, by stopniowo wracać do aktywności fizycznej. Dotyczy to nawet niewielkich zabiegów chirurgicznych. Podczas operacji dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, skórnych, mięśniowych czy budujących narządy wewnętrzne. Zagojenie się rany wymaga przede wszystkim czasu.
Rany pooperacyjne często znajdują się w ruchomych częściach ciała, a więc ich nadwyrężanie może grozić rozejściem się rany. To z kolei generuje ryzyko powstania poważnych powikłań, np. infekcji bakteryjnej, a także bólu. Taka rana może również wymagać ponownej interwencji chirurgicznej.
Przynajmniej tydzień po zabiegu należy unikać wysiłku fizycznego czy dźwigania ciężkich przedmiotów. Przy operacjach narządów jamy brzusznej oraz klatki piersiowej dźwigania ciężkich rzeczy należy unikać nawet przez kilka miesięcy. Aktywność fizyczną po operacji warto zacząć od krótkich spacerów, a następnie zwiększać ich intensywność. Powrót do aktywności fizycznej po operacji powinien odbywać się pod nadzorem członka zespołu terapeutycznego.
2. Nie wykonujesz żadnej aktywności ruchowej
Zbyt szybki powrót do aktywności fizycznej po operacji może być niekorzystny dla organizmu. Natomiast zupełny brak mobilności również nie jest wskazany.
Zabiegi chirurgiczne, zwłaszcza rozległe, często wiążą się z utratą sił organizmu. Pacjentom zalecany jest wówczas odpoczynek. Jednak stałe pozostawanie w jednej pozycji leżącej przez cały dzień może być niekorzystne. Pacjent, który nie może wstać z łóżka, powinien przynajmniej starać się zmieniać pozycję, np. spędzać określony czas siedząc. Jeżeli nie zalecono inaczej, ważne jest, by w granicach możliwości wykonywać niewielką aktywność ruchową. Mobilność znacznie poprawia poziom krążenia, zapobiega sarkopenii (utracie tkanki mięśniowej), a także powstawaniu odleżyn.
W wielu przypadkach specjaliści zachęcają pacjentów do wykonywania prostych i niewielkich ruchów już w pierwszej dobie po operacji. Samo wstanie z łóżka i przejście kilku kroków to ważny element usprawniania. Wszystkie ćwiczenia powinny być prowadzone pod okiem pielęgniarki lub fizjoterapeuty oraz skonsultowane z lekarzem prowadzącym.
3. Za szybko wracasz do pracy
Niektórzy pacjenci mogą odczuwać potrzebę powrotu do pracy, zwłaszcza po wielu dniach spędzonych w łóżku. Niektórym wydaje się, że są już gotowi na podjęcie obowiązków służbowych, mimo że nadal przebywają na zwolnieniu lekarskim. Tymczasem organizm potrzebuje określonego czasu, by całkowicie powrócić do zdrowia. Zbyt wczesny powrót do pracy może wiązać się z obciążeniem rany i pogorszeniem stanu zdrowia. Pamiętaj, by nie obawiać się dłuższej nieobecności w pracy. W procesie rekonwalescencji najważniejsze powinno być zdrowie.
Lekarz po operacji wyznacza pacjentowi wizytę kontrolną, podczas której ocenia stan zdrowia pacjenta i określa termin powrotu do pracy. Moment ten uzależniony jest m.in. od charakteru obowiązków służbowych oraz rozległości przebytej operacji. Pracownicy fizyczni lub osoby pracujące w jednej wymuszonej pozycji powinni liczyć się z dłuższym zwolnieniem lekarskim.
4. Nie bierzesz zalecanych przez lekarza leków
Regularne przyjmowanie leków przepisanych przez lekarza wspiera proces powrotu do zdrowia. Na przykład w przypadku bólu może dojść do znacznego ograniczenia ruchowego, a mobilność pacjenta jest niezwykle korzystna w procesie rekonwalescencji (patrz pkt. 2). Dlatego ważne jest, by przyjmować zalecane przez lekarza środki przeciwbólowe. Wielu pacjentom przepisywane są również leki przeciwzakrzepowe. Zaniechanie przyjmowania tych leków może prowadzić do zagrażających życiu powikłań.
Niektóre schorzenia, takie jak choroby serca czy cukrzyca, mogą spowolnić proces powrotu do zdrowia. Nie należy zapominać o lekach przyjmowanych w przypadku chorób współistniejących i warto być w stałym kontakcie ze swoim lekarzem.
5. Pomijasz rehabilitację
Wielu pacjentom po operacji zalecana jest rehabilitacja, szczególnie po zabiegach z zakresu chirurgii ortopedycznej. Mimo osłabienia organizmu rehabilitacji nie należy bagatelizować, a zalecane ćwiczenia powinny być wykonywane regularnie, zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty. Długie unieruchomienie po operacji może być obciążające dla organizmu i znacznie wpływać na jego sprawność.
Istnieje wiele metod rehabilitacji pooperacyjnej, które m.in. wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia, przeciwdziałają bólom pooperacyjnym czy zakrzepom, usuwają obrzęki pooperacyjne, wzmacniają mięśnie, przywracają zakres ruchu w stawach, przyspieszają gojenie się ran, a także zmniejszają widoczność blizn. Technikę rehabilitacyjną i moment rozpoczęcia ćwiczeń wyznacza lekarz lub fizjoterapeuta.
6. Nie odżywiasz się prawidłowo
Po operacji organizm potrzebuje wsparcia w postaci zdrowej diety, bogatej w wysoko wartościowe składniki odżywcze. Proces gojenia ran wymaga sporych nakładów energetycznych i nagromadzenia substancji budulcowym. Bardzo ważne jest, by nie doprowadzić do niedożywienia. Dieta powinna być lekkostrawna, niezawierająca produktów wzdymających. Najważniejszymi składnikami diety po operacji są: pełnowartościowe białko w połączeniu z węglowodanami, witaminy: A, C, E, C, B12, kwasy Omega 3, cynk, antyoksydanty, żelazo (zobacz także: Dieta pooperacyjna – najważniejsze zasady).
7. Nie nawadniasz się prawidłowo
Utrzymanie prawidłowego nawodnienia organizmu jest bardzo ważnym czynnikiem wspierającym regenerację organizmu po zabiegu chirurgicznym. W procesie gojenia się ran organizm zużywa dużo płynów. Należy pić około 6-8 szklanek płynów dziennie.
8. Nie przykładasz wagi do prawidłowej pielęgnacji ran
Każda rana wymaga odpowiedniej pielęgnacji, zapewnienia optymalnego środowiska gojenia, a także regularnej zmiany opatrunków. Ranę pooperacyjną należy oczyszczać za pomocą jałowych gazików nasączonych solą fizjologiczną od strony dna w kierunku brzegów (zakażone rany powinny być oczyszczane odwrotnie – od brzegów ku środkowi). Pamiętaj, że obowiązuje zasada – jeden gazik – jedno przetarcie. Ważne jest również stosowanie antyseptyków, które chronią ranę przed infekcją, a także prawidłowo ją nawilżają, oczyszczają i irygują. Istotna jest również regularna zmiana opatrunków – nie należy zmieniać opatrunku zbyt często. Specjaliści zazwyczaj zalecają zmianę opatrunku raz na dobę (zobacz także: Opatrunki na rany pooperacyjne oraz Antyseptyki w leczeniu ran. Najważniejsze informacje)
W przypadku rozległych lub powikłanych ran konieczna może okazać się pomoc wykwalifikowanej pielęgniarki, która zadba o prawidłowy przebieg procesu gojenia.
9. Nie dbasz o właściwą higienę
Staranna higiena osobista powinna być przestrzegana podczas procesu regeneracji organizmu po operacji. Ma to na celu zapobieganie zakażeniom miejsca operowanego. Przez pierwsze 2 miesiące po operacji warto zastąpić kąpiel w wannie codziennym prysznicem. Ciało w okolicach rany należy przemywać mydłem bezzapachowym i hipoalergicznym, by zapobiec podrażnieniom lub reakcji alergicznej.
10. Ignorujesz znaki ostrzegawcze swojego organizmu
Bardzo ważne jest, by w okresie rekonwalescencji uważnie obserwować swój organizm. Oglądaj swoją ranę i reaguj w przypadku niepokojących objawów. Normalnymi cechami rany po operacji są zaczerwienienie wokół rany czy jednodniowe miejscowe zwiększenie jej temperatury – świadczy to o procesie gojenia.
Jeżeli natomiast rana nie przestaje krwawić, wydziela się z niej ropa o nieprzyjemnym zapachu, pojawia się odczyn zapalny, gorączka, silny ból, doszło do rozejścia rany lub powiększenia się obszaru zaczerwienienia – należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Najczęstszym powikłaniem rany pooperacyjnej jest zakażenie. Infekcja może prowadzić do powstania ropnia w ranie i rozejścia się rany pooperacyjnej. Nieleczona infekcja wiąże się z wieloma zagrożeniami dla zdrowia chorego – np. rozwojem posocznicy lub uogólnieniem się procesu zapalnego (zobacz także: Powikłania rany pooperacyjnej).
Ponadto gdy po operacji zaobserwujesz u siebie gorączkę, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, brak apetytu, nieustający ból, zaburzenia w oddawaniu moczu – również niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.
Źródła: mp.pl, szpital-chrzanow.pl, forumleczeniaran.pl, everethnews.pl, asiaone.com, zdrowie.pap.pl, fizjo-pomoc.pl
