Rogowacenie starcze, nazywane też słonecznym, to jedna z najczęstszych chorób skórnych. Zmiany skórne pojawiają się wskutek długotrwałego wpływu promieni słonecznych. Mogą przerodzić się w raka płaskonabłonkowego i kolczystokomórkowego.
Rogowacenie starcze jest powszechną chorobą u osób po 70. roku życia. Częściej zapadają na nie mężczyźni niż kobiety i osoby o jasnej karnacji. Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia rogowacenia starczego, są takie schorzenia jak albinizm, zespół Blooma, zespół Rothmunda-Thomsona i zespół Cockayne’a oraz przyjmowanie leków immunosupresyjnych.
Objawy rogowacenia starczego
Zmiany skórne najczęściej pojawiają się na twarzy, ciemieniu, grzbietach rąk oraz przedramionach. Zwykle obejmują nieowłosione części ciała, szczególnie narażone na ekspozycję promieni słonecznych. Mogą występować pojedynczo, ale zazwyczaj pojawia się kilka ognisk. Na początku są słabo dostrzegalne, ale wyczuwalne dotykiem. Zmiany są szorstkie lub matowe i mają kolor szary lub różowy. Z czasem przebarwienia stają się wyraźniejsze i pokrywają się łuską. Można zauważyć zaczerwienienie u podstawy. Zrogowacenia zwykle osiągają wielkość do 1 cm i mogą mieć nierówną powierzchnię. Choremu może dokuczać świąd i uczucie napięcia skóry. Naruszenie czy rozdrapanie wykwitów może skutkować krwawieniem i wysiękiem. W niektórych przypadkach zmiany wywołują także stan zapalny.
Rogowacenie starcze stanem przedrakowym
Rogowacenie starcze to stan przednowotworowy skóry. W obrębie zmian skórnych może rozwinąć się rak płaskonabłonkowy i kolczystokomórkowy. Objawami, które mogą świadczyć o zezłośliwieniu, są krwawienie, szybkie powiększanie się zmiany skórnej, naciekanie jej podstawy i wrażliwość na drobne urazy. U mężczyzn za ogniska wysokiego ryzyka uznaje się zmiany na uszach i twarzy. Ryzyko przekształcenia się rogowacenia starczego w raka jest także szczególnie wysokie u chorych przyjmujących leki immunosupresyjne.
Leczenie rogowacenia starczego
W przypadku wystąpienia zmian należy stosować kremy z filtrem UV, ponieważ zmniejszają one ryzyko pojawienia się nowych ognisk rogowacenia. Rogowacenie starcze może doprowadzić do raka skóry, dlatego każda zmiana wymaga konsultacji z lekarzem. W przypadku rozległych zmian lub stwierdzonego wysokiego ryzyka ich zezłośliwienia należy je usunąć.
Najczęściej stosowaną metodą usunięcia zmian jest krioterapia. Zaleca się ją zwłaszcza w przypadku wystąpienia pojedynczych i niewielkich wykwitów. Leczenie zimnem ma wysoką skuteczność sięgającą do 99 proc. Zabieg jednak powoduje duże dolegliwości bólowe, a po usunięciu zmiany zostaje odbarwiona blizna. Inną metodą jest laseroterapia – przeprowadza się ją zazwyczaj w przypadku rozleglejszych zmian. Lekarz może również zdecydować o wdrożeniu łyżeczkowania, dermabrazji i elektrokoagulacji – zwykle stosuje się je do niewielkich i pojedynczych ognisk rogowacenia starczego. Jeżeli leczenie nie przynosi efektów lub zmiany uległy progresji w raka, usuwa się je chirurgicznie.
Źródła: K. Górska, A. Szczerkowska-Dobosz, „Rogowacenie słoneczne – częsty problem wśród starszych pacjentów”, w: „Dermatologia po Dyplomie”, 2017, 06.
M. Bowszyc-Dmochowska, T. Woźniak, „Rogowacenie słoneczne”, w: „Wiadomości dermatologiczne”, 2021, 10.
„Chirurgia”, red. W. Noszczyk, t. 2, Warszawa 2005, str. 1004.
mp.pl
