Sporotrychoza to przewlekła choroba wywoływana przez grzyby z rodzaju Sporothrix schenckii. U ludzi najczęściej przybiera postać limfatyczno-skórną, której objawami są owrzodzenia oraz surowiczo-krwisty wysięk. Jak dochodzi do zakażenia i jak przebiega leczenie?
Wywołujące sporotrychozę kosmopolityczne grzyby z rodzaju Sporothrix schenckii bytują w glebie, drewnie i na roślinach. Sporotrychoza nazywana jest również chorobą hodowców róż, ponieważ do zakażenia może dojść w wyniku ukłucia kolcem lub kontaktu z obumarłymi roślinami, na których bytują grzyby. Choroba ta może występować nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt domowych (m.in. psy i koty). Z tego powodu w grupie podwyższonego ryzyka zakażenia znajdują się lekarze weterynarii oraz osoby inne mające stały kontakt ze zwierzętami, w tym np. hodowcy oraz właściciele zwierząt towarzyszących.
Objawy sporotrychozy
U ludzi najbardziej rozpowszechnioną odmianą sporotrychozy jest postać limfatyczno-skórna. W okolicy zakażenia dochodzi do zajęcia naczyń limfatycznych, które stają się obrzęknięte i stwardniałe. W miejscu zakażenia, a następnie również w innych lokalizacjach rozwijają się zmiany skórne w postaci grudek i krost. Następnie przekształcają się one w podskórne guzki. Zmiany rozwijają się wzdłuż zajętych chorobowo naczyń limfatycznych. W dalszym przebiegu choroby w obrębie zmian skórnych dochodzi do martwicy i ulegają one wrzodzeniu. Owrzodzeniom towarzyszy surowiczo-krwisty wysięk. Mogą również wystąpić objawy ogólne takie jak gorączka czy osłabienie.
Nieleczone zmiany skórne mogą przybrać charakter przewlekły i utrzymywać się na przestrzeni miesięcy lub nawet lat. Gojenie zmian może przebiegać z bliznowaceniem. Mogą również występować zniekształcenia i wtórne zakażenia bakteryjne.
Postać rozsiana sporotrychozy występuje najczęściej u osób z zaburzeniami immunologicznymi. W takim przypadku zmiany chorobowe mogą objąć kości i stawy, jamę ustną, oczy, płuca, wątrobę, śledzionę, genitalia, przewód pokarmowy oraz ośrodkowy układ nerwowy. W postaci rozsianej sporotrychozy nie zawsze występują zmiany skórne.
W wyniku inhalacji zarodników grzyba może również dojść do rozwoju postaci płucnej sporotrychozy. W takim przypadku objawy choroby przypominają gruźlicę. Postacie rozsiana i płucna są rzadkie, ale potencjalnie śmiertelne.
Diagnostyka i leczenie sporotrychozy
Diagnostyka sporotrychozy opiera się na hodowli z posiewu sterylnych biopsji pobranych ze zmian, bezpośrednich badaniach mikroskopowych zmian skórnych oraz wysięku oraz na testach serologicznych (głównie diagnostyka postaci rozsianej). Jako pomocne narzędzie w rozpoznaniu wykorzystuje się odczyn immunofluorescencji.
Farmakoterapia obejmuje leki przeciwgrzybicze. W leczeniu postaci skórnej i limfatyczno-skórnej stosuje się preparaty z jodkiem sodu i jodkiem potasu.
W przypadku postaci rozsianej konieczne może być leczenie operacyjne.
Źródło: K. Kalinowska, R. Ogórek, „Sporotrychoza – choroba hodowców róż”, „Mikologia Lekarska” 2011, 18(3): 145-149.
