Szerszeń jest jednym z najbardziej jadowitych i niebezpiecznych owadów w Polsce. Osiąga rozmiar nawet do 5 cm długości, a jego użądlenie jest wyjątkowo bolesne. W jaki sposób objawia się ukąszenie przez szerszenia i jak udzielić pierwszej pomocy?

Osy i szerszenie są bardzo groźne – atakują w sytuacji zagrożenia, chociaż szerszeń może również użądlić nieatakowany.

Jakie są objawy ukąszenia przez szerszenia?

Ukąszenie przez szerszenia jest niebezpieczne i wyjątkowo bolesne. Po użądleniu na skórze pojawiają się zaczerwienienia, obrzęki (mogą utrzymywać się nawet kilka dni), opuchlizna. Może również dojść do gorączki, pojawienia się dreszczy, bólu w klatce piersiowej i duszności.

Jad szerszenia zawiera substancje atakujące krew i mięśnie, a także toksyny rozkładające krwinki i uszkadzające nerki. Najbardziej niebezpieczne są ukąszenia miejsc położonych blisko głównych naczyń krwionośnych i głowy. Niebezpieczną sytuacją jest również użądlenie u osoby, która jest uczulona na jad szerszenia i innych owadów.

Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ukąszenia?

W przypadku użądlenia przez osę, pszczołę czy szerszenia, trzeba działać jak najszybciej, by zminimalizować nieprzyjemne objawy. Miejsce ukąszenia należy przetrzeć środkiem dezynfekującym oraz zdjąć biżuterię z okolic użądlenia. Poszkodowanego należy zabrać jak najszybciej ze słońca – dobrze by osoba ta położyła się i nie chodziła. Nie powinna również pozostawać sama. Poszkodowanemu można podać środek przeciwbólowy i uspokajający, leki przeciwzapalne (np. aspirynę) lub preparaty odczulające (np. wapno musujące, leki antyhistaminowe).

Ukąszone miejsce można obłożyć zimnym kompresem, np. lodem czy kawałkiem metalu. Równocześnie warto zastosować krem lub płyn antyhistaminowy, okład z octu, roztworu kwasu bornego, sody oczyszczonej lub amoniaku. Miejsce użądlenia można również posmarować kremem antyseptycznym. Użądloną kończynę można unieść do góry, by zmniejszyć obrzęk.

U alergików mogą pojawić się trudności z oddychaniem, kurcze mięśni, wysypka, bóle brzucha i opuchlizna. W porozumieniu ze specjalistą takim osobom można podawać wapno, preparaty antyhistaminowe, glukokortykoidy i adrenalinę. U osoby silnie ukąszonej przez owady mogą wystąpić omdlenia i wymioty – są one szczególnie niebezpieczne, ponieważ mogą prowadzić do zapaści lub śmierci. W takim przypadku należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza. Pomoc lekarską należy również niezwłocznie zapewnić osobom uczulonym na jad.

Co robić w przypadku ukąszenia w newralgicznym miejscu?

Jeżeli do ukąszenia doszło w jamie ustnej lub gardłowej, poszkodowanego należy jak najszybciej przetransportować do szpitala. Mogą zostać zablokowane drogi oddechowe.

W przypadku użądlenia w nasadę języka można podać łyżeczkę soli kuchennej, która wypłucze jad z błony śluzowej. Zabieg można powtarzać. W tej sytuacji sprawdzi się również ssanie kawałka lodu lub przełykanie zimnych napojów.

Jeżeli doszło do ukąszenia w gałkę oczną, głowę można umieścić pod kranem i wpuścić strumień wody do oka – pomoże to wypłukać jad. Do worka spojówkowego należy następnie wpuścić jedną kroplę roztworu kortyzonu.

Jak uniknąć użądlenia?

W przypadku, gdy znajdujemy się w pobliżu gniazda pszczół, os czy szerszeni, strażnicy gniazda mogą nas wyśledzić i zaatakować. Rozdrażniają się głównie w przypadku zagrożenia lub zniszczenia gniazda i mogą atakować całym rojem. W przypadku rozdrażnienia kolonii najlepiej jest oddalić się na bezpieczną odległość od gniazda, nawet 1-2 m, nie wykonując żadnych niepotrzebnych, agresywnych ruchów, gdyż motywuje to owady do dalszego ataku. Najlepiej schronić się w ciemnym pomieszczeniu – owady zwykle lecą do światła. W razie ataku należy osłonić głowę rękami lub odzieżą. Gdy ktoś blisko nas zostanie zaatakowany – należy oddalić się z tą osobą na co najmniej 50 metrów, ponieważ inne owady mogą przybyć na pomoc atakującemu i użądlić ponownie.

Ponadto by uniknąć ukąszenia przez szerszenia warto stosować się do poniższych rad:

• przebywaj z dala od kwitnących roślin i dojrzałych, opadłych na ziemię owoców;

• przed wyjściem z domu nie używaj mocno perfumowanych kremów, dezodorantów, szamponów, płynów po goleniu itp.;
• unikaj wzorzystej, jaskrawej i lejącej się odzieży – ubieraj się raczej w biel, zieleń lub beż;
• utrzymuj szczelnie zamknięte kubły z odpadkami i resztkami żywności;
• staraj się nie jeść na wolnym powietrzu słodkich owoców, marmolady, miodu czy dżemu;
• nie chodź boso po łące – pszczoły lubią koniczynę, a wiele os buduje gniazda położone na lub tuż pod powierzchnią ziemi;
• pot i dwutlenek węgla przyciągają żądlące owady, więc przy gimnastyce lub innej aktywności ruchowej na świeżym powietrzu powstaje największe niebezpieczeństwo użądlenia.

Źródła: pacjent.gov.pl, gov.pl