Leczenie złamania kostki bocznej zwykle wymaga interwencji chirurga i długiej rehabilitacji. W zależności od typu złamania okres rekonwalescencji może trwać od 3 do 8 miesięcy.
Złamanie kostki objawia się stałym bólem w okolicy urazu, ograniczeniem mobilności i obrzękiem. Stopień nasilenia objawów zależy od typu złamania oraz występujących urazów towarzyszących. Rozpoznanie przeprowadzane jest przez wstępne badanie manualne oraz następujące po nim badania RTG stawy skokowego, RTG całego podudzia w przypadku podejrzenia złamania wysokiego, a niekiedy także tomografii komputerowej.
Czym jest złamanie kostki bocznej?
Złamanie kostki bocznej jest jednym z urazów, które powstają w trakcie chodzenia, biegania, a także w wyniku wypadku. Do złamania dochodzi, gdy stopa ustawia się pod kątem do podłoża, a podudzie ulega rotacji. Często złamaniu towarzyszy uszkodzenie sąsiadujących kości lub mięśni.
Istnieją różne klasyfikacje złamań, a jedną z popularniejszych jest podział Danis-Webera, w którym wyróżnione zostały trzy typy w zależności od tego, na jakiej wysokości miało miejsce złamanie.
- Typ A to złamanie kostki bocznej poniżej więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Często nie wymaga leczenia operacyjnego.
- Typ B to złamanie kostki bocznej na poziomie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Większość złamań tego typu wymaga leczenia operacyjnego.
- Typ C to złamanie zwane wysokim złamaniem kości strzałkowej. Ma miejsce powyżej więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Złamanie tego typu zawsze połączone jest z rozerwaniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego, co bezwzględnie wymaga leczenia operacyjnego nawet wtedy, gdy nie doszło do przemieszczenia.
Metody leczenia złamania kostki bocznej
W zależności od typu złamania stosowane są odpowiednie sposoby leczenia. Jeśli doszło do złamania typu A, ale nie nastąpiło przemieszczenie odłamków, a stan kostki nie wymaga dodatkowej interwencji, to taki uraz może być leczony bez wykonywania zabiegu chirurgicznego. W ramach leczenia stosuje się czasowe unieruchomienie kończyny poprzez założenie gipsu na okres od 3 do 8 tygodni, po których zalecana jest odpowiednia rehabilitacja.
W większości przypadków konieczna jest jednak operacja.
Operacja złamanej kostki bocznej
Zabieg chirurgiczny w leczeniu złamania kostki bocznej przynosi najlepsze rezultaty i daje możliwość przywrócenia optymalnej funkcji stawu skokowego. Z tego powodu kluczową rolę odgrywa odtworzenie powierzchni stawowej stawu skokowego i podjęcie rehabilitacji.
W celu przeprowadzenia zabiegu wykonuje się dwa nacięcia kostki bocznej i przyśrodkowej. Następnie konieczne jest ustawienie odłamków i złączenie ich ze sobą. Do ustabilizowania stawu wykorzystuje się zazwyczaj szyny i śruby, natomiast zespolenie wykonywane jest przy użyciu śruby i drutu. W użyciu są również płytki usztywniające i implanty. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze złamaniem otwartym lub gdy w okolicy kostki występuje silny obrzęk albo pęcherze, zabieg wykonywany jest przy znieczuleniu ogólnym.
Po zabiegu zakłada się szwy i opatrunek, a nogę umieszcza w łusce gipsowej.
Rehabilitacja po złamaniu kostki bocznej
W zależności od typu uszkodzenia i tego, czy było to złamanie z przemieszczeniem, okres rehabilitacji może się wydłużać. Po zdjęciu opatrunku usztywniającego (gipsu lub ortotezy) i ocenie entgenowskiej wyników leczenia należy stopniowo wprowadzać ćwiczenia. Trening rozpoczyna się od ćwiczeń izometrycznych mięśni kończyny dolnych oraz metod rozluźniających staw skokowy w celu przywrócenia jego mobilności. Z tego względu wykorzystuje się masaż tkanek głębokich i masaż funkcjonalny, poizometryczną relaksację mięśni, flossing, terapię manualną polegającą na pogłębianiu ruchu w stawie, a także igłoterapię i pinoterapię.
Na późniejszym etapie rehabilitacji należy się skoncentrować na wzmacnianiu mięśni stopy i stopniowym obciążaniu nogi – w tym celu stosuje się kinezyterapię. Istotne jest uwzględnienie w rehabilitacji ćwiczeń równoważnych, a następnie skocznościowych. Ćwiczenia powinny być dobierane indywidualnie ze względu na stan kostki i ogólną kondycję fizyczną pacjenta.
Niekiedy w ramach rehabilitacji wykorzystuje się fizykoterapię, ale nie powinna być to główna metoda terapeutyczna. Z zabiegów fizjoterapeutycznych stosuje się magnetoterapię, laseroterapię, ultradźwięki i prądy interferencyjne.
Do pełnej aktywności fizycznej można wrócić, kiedy ból całkowicie ustąpi. Zwykle po okresie od 6 do 12 tygodni od zdjęcia opatrunku. Wysiłek należy stopniować, gdyż gwałtowny ruch może skutkować kolejnym złamaniem.
Powikłania po złamaniu kostki bocznej
Złamanie kostki bocznej wiąże się z licznymi powikłaniami. Może wystąpić sztywność stawu i zmniejszenie zakresu mobilności, przewlekły ból, przerost błony maziowej, choroba Sudecka czy w dłuższej perspektywie – zwyrodnienie stawu skokowego. Ryzyko powikłań nasila się w przypadku niewłaściwie leczonego urazu lub znacznego uszkodzenia tkanek. Jeśli choroba zwyrodnieniowa stawu będzie zaawansowana, może wymagać dalszego leczenia chirurgicznego, podczas którego staw zostaje usztywniony lub wykonuje się wszczepienie endoprotezy.
Źródła: abczdrowie.pl, nowaortopedia.pl, poradniastopy.pl, centrum.fizjoterapeuty.pl, ort-art.cz
Przeczytaj także: Leczenie rany urazowej podudzia z ubytkiem skórnym – case study i zdjęcia
