Samoistne pęknięcia żylaków zdarzają się bardzo rzadko, jednak może się to stać, gdy skóra w miejscu żylaków jest cienka i uszkodzona przez czynne owrzodzenie, stan zapalny czy inne schorzenie współistniejące. Do pęknięcia żylaków może dojść również w czasie dużego wysiłku fizycznego czy wskutek urazu. Co robić, gdy pęknie żylak?
W organizmie ludzkim żyły odprowadzają krew z kończyn dolnych w górę, w kierunku serca. Żyły wyposażone są w zastawki, co umożliwia przepływ krwi tylko w jednym kierunku. Gdy zastawki te są niewydolne, krew nie przemieszcza się efektywnie z kończyn do serca i cofa się. W ten sposób dochodzi do tzw. refluksu żylnego, który powoduje zastój krwi w kończynach dolnych, zwiększone ciśnienie wywierane na ścianę żył, a więc ich poszerzanie się i uwypuklanie, czyli żylaki.
Dlaczego żylaki pękają?
W praktyce klinicznej najczęściej dochodzi do pęknięć żylaków znajdujących się na przedniej powierzchni podudzia w okolicy piszczeli, gdyż właśnie w tym miejscu najczęściej dochodzi do przypadkowego urazu. Najbardziej narażone są na to osoby starsze, ponieważ ich skóra jest cienka, sucha i ma zmniejszone napięcie. Osoby po 60. roku życia często mają również choroby współistniejące, np. cukrzycę, które pogarszają stan kończyn dolnych. Do pęknięcia żylaka najczęściej dochodzi wskutek urazu, np. uderzenia o mebel czy inny przedmiot. Wśród kobiet do urazu tego może również dojść w przypadku golenia nóg, gdy ostra żyletka zbyt mocno przesunie się po cienkiej skórze i uszkadza wystający ponad powierzchnię skóry żylak.
Samoistne pęknięcie żylaków zdarza się rzadko i spowodowane jest kruchością nadwyrężonych ścianek niewydolnych żył. Wówczas dochodzi do pęknięcia wewnętrznego, powstającego wskutek zwiększonego ciśnienia krwi w żyłach, np. w czasie aktywności fizycznej.
Jak objawia się pęknięcie żylaka?
Pęknięcie żylaka, spowodowane np. urazem, powoduje nagły i obfity krwotok, który powinien być jak najszybciej zaopatrzony, by nie doprowadzić do znacznej utraty krwi. Miejsce, w którym doszło do pęknięcia żylaka, należy silnie ucisnąć przez kilka minut jałowym gazikiem lub najczystszą dostępną tkaniną (upraną ściereczką kuchenną, ręcznikiem ubraniem), by zatamować krwawienie. Gdy rana obficie krwawi wskazane jest dalsze uciskanie rany i dokładanie opatrunków, jeżeli przesiąkną. Po ustaniu krwawienia można odsłonić ranę i zdezynfekować miejsce urazu, a następnie wykonać opatrunek uciskowy. Osoba, u której doszło do pęknięcia żylaka, powinna się położyć i unieść kończynę powyżej reszty ciała. Następnie należy skontaktować się z odpowiednim specjalistą, który zaleci dalszą pielęgnację miejsca urazu, by nie doszło do zakażenia.
W przypadku pęknięcia samoistnego może dojść do krwawienia wewnętrznego, czemu towarzyszy silny ból, pojawienie się siniaka, a nawet miejscowego krwiaka. W takim przypadku również należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą.
Czy pęknięciu żylaków można zapobiegać?
W pierwszej kolejności w przypadku wystąpienia żylaków należy podjąć leczenie niewydolności żylnej. Lekarz zaleca wówczas specjalną terapię lub zabieg zmniejszający żylaki (laseroterapia, skleroterapia). Ponadto ważna jest odpowiednia pielęgnacja nóg, czyli dbanie o skórę poprzez stosowanie preparatów nawilżających i wzmacniających tkankę skórną. Należy również zadbać o bezpieczeństwo, by nie doprowadzić do przypadkowego urazu.
Źródła: podyplomie.pl, vasc-solutions.com
