Rana z występującym biofilmem wymaga specjalistycznego postępowania
z uwzględnieniem odpowiednich protokołów leczenia oraz stosowania skutecznych produktów. Jak rozpoznać obecność biofilmu w ranie i skutecznie z nim walczyć? Przydatne może okazać się zastosowanie IODOSORB^◊, sterylnego opatrunku z zawartością mikrogranulek kadeksomeru jodu.

Biofilm to heterogeniczna struktura bakteryjna, której obecność w ranie może spowodować opóźnienie lub całkowite zahamowanie procesu gojenia. Rany z występującym biofilmem stwarzają trudności w leczeniu, ponieważ struktury bakteryjne biofilmu wykazują zwiększoną tolerancję na środki chemiczne i biologiczne, w tym również na antybiotyki. Z tego powodu terapia ran z biofilmem powinna się odbywać według ściśle określonych protokołów, z wykorzystaniem produktów o udowodnionej skuteczności w zwalczaniu wysokozorganizowanych struktur bakteryjnych.

Jak rozpoznać biofilm w ranie?

Biofilm w wielu przypadkach może stwarzać trudności diagnostyczne. Rana z obecnością biofilmu może wykazywać następujące cechy kliniczne: niski wskaźnik przewlekłego stanu zapalnego, niewielki rumień, słaba granulacja, powiększanie powierzchni rany, wystąpienie lub nasilenie dolegliwości bólowych, wzmagający się przykry zapach.

Pomimo optymalnego postępowania rana z biofilmem często stwarza trudności w miejscowym leczeniu. O obecności biofilmu może również świadczyć niepowodzenie terapii antybiotykowej lub ponowne zahamowanie procesu gojenia po zakończeniu antybiotykoterapii.

Jak leczyć ranę z biofilmem?

Postępowanie z raną z biofilmem powinno się odbywać według specjalistycznego protokołu, który uwzględnia: ocenę samopoczucia pacjenta i stanu rany, stworzenie multidyscyplinarnego zespołu, który będzie prowadził holistyczne leczenie rany, kontrolę barier w gojeniu rany, podejmowanie bieżących decyzji o właściwym postępowaniu w leczeniu oraz regularną weryfikację wyników leczenia oraz stanu rany.

Pielęgnacja ran z biofilmem powinna się odbywać według strategii BBWC
(ang. biofilm-based wound care). Postępowanie to uwzględnia koncepcję leczenia ran TIME ze szczególnym podkreśleniem znaczenia opracowania rany oraz zastosowania sprawdzonego miejscowego środka przeciwdrobnoustrojowego.

Jak skutecznie zmniejszać obciążenie bakteryjne w ranie?

Opracowanie rany, czyli jej oczyszczenie z martwiczych i zanieczyszczonych tkanek, zmniejsza obciążenie biofilmem, co prowadzi do poprawy gojenia. Opracowanie rany powinno być wykonywane regularnie (co najmniej raz w tygodniu), ponieważ niezależnie od zastosowanej metody niemożliwe jest usunięcie wszystkich drobnoustrojów z rany, a pozostałe w niej bakterie mogą ponownie się namnażać i tworzyć dojrzały biofilm nawet
w ciągu kilku dni.

W celu skutecznego i trwałego usunięcia biofilmu wspólnie z opracowaniem rany należy miejscowo stosować skuteczne środki przeciwdrobnoustrojowe, które będą niszczyć pozostałe w ranie bakterie. Takie postępowanie pozwoli osiągnąć poprawę stanu rany i wdrożyć kolejne etapy leczenia, np. terapię podciśnieniową (NPWT).

Środek przeciwdrobnoustrojowy – jak go wybrać?

Środek przeciwdrobnoustrojowy stosowany na ranę z biofilmem powinien wykazywać potwierdzoną w badaniach skuteczność przeciw dojrzałemu biofilmowi. Takim produktem jest IODOSORB^◊.

IODOSORB^◊ to linia sterylnych środków przeciwdrobnoustrojowych zawierających kadeksomer jodu, których podstawowym zadaniem jest oczyszczanie łożyska rany z tkanki martwiczej oraz zwalczanie zakażenia.

IODOSORB^◊ usuwa bariery hamujące procesy gojenia się rany dzięki swojemu podwójnemu działaniu:

1. niszczy drobnoustroje,
2. usuwa martwicę i absorbuje wydzielinę.

Cząsteczka kadeksomeru to unikalna trójwymiarowa usieciowana polisacharydowa macierz skrobiowa zawierająca jod, który jest uwalniany tylko wtedy, gdy dochodzi do kontaktu z wysiękiem. W obecności wysięku mikrogranulki polisacharydowe pęcznieją, pochłaniają wydzielinę, przyczyniając się do usunięcia tkanki martwiczej, oczyszczenia rany, a jednocześnie odwadniają macierz biofilmu.

W miarę pęcznienia następuje powolne, przedłużone uwalnianie jodu do rany. Unikalna matryca kadeksomeru zapewnia powolne i długotrwałe uwalnianie jodu, co sprawia, że nie ma konieczności częstej zmiany opatrunku (duży rezerwuar uwalnianego czynnika przeciwdrobnoustrojowego).
W technologii mikrogranulek jod jest wykorzystywany jako środek przeciw patogenom o szerokim spektrum działania. Jod jest dostarczany w stałych, niskich, ale terapeutycznie skutecznych stężeniach, zamiast wysokich i impulsowych dawek, które mogą być cytotoksyczne (jak w przypadku preparatów starszej generacji). Dzięki temu sposobowi działania wymagane stężenie jodu ma minimalną cytotoksyczność in vitro i nie indukuje toksyczności komórkowej u pacjentów.
W miarę uwalniania jodu barwa IODOSORB^◊ zmienia się z brązowej na białą, co sygnalizuje konieczność zmiany opatrunku.

Wysoka skuteczność IODOSORBU została potwierdzona w niezależnym przeglądzie Cochrane’a (Cochrane Review), gdzie na podstawie systematycznej weryfikacji badań klinicznych pochodzących z różnych krajów wyselekcjonowano IODOSORB^◊ jako jeden ze skutecznych środków w leczeniu owrzodzeń podudzi.

IODOSORB^◊ jest dostępny w formie „klasycznego” opatrunku oraz pod postacią maści.

Sprawdź, jak działa IODOSORB^◊:

Artykuł powstał we współpracy z firmą Smith&Nephew.

Źródła:

G. Schultz, T. Bjarnsholt I in., “Consensus guidelines for the identification and treatment of biofilms in chronic nonhealing wounds”, “Wound Repair and Regeneration” 2017, 25(5): 744-757.

E. Roche, E. Woodmansey I in., “Cadexomer iodine effectively reduces bacterial biofilm in porcine wounds ex vivo and in vivo”, “International Wound Journal” 2019, 16(3): 674-683.

S. Schwarzer, G.A. James i in., “The efficacy of topical agents used in wounds for managing chronic biofilm infections: A systematic review”, “Journal of Infection” 2020, 80(3): 261-270.

O’Meara S, Al-Kurdi D, Ologun Y, Ovington LG, “Antibiotics and antiseptics for venous leg ulcers (Review) O’Meara S, Al-Kurdi D, Ologun Y, Ovington LG” , Cochrane review, prepared and maintained by The Cochrane Collaboration and published in The Cochrane Library 2010, Issue 10