W pierwszej połowie grudnia 2022 r., jak podają służby sanitarne, odnotowano wzrost zakażeń szkarlatyną. Przypadków jest osiem razy więcej niż w ubiegłym roku – wynika z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH. Szkarlatyna może być poważna, szczególnie dla niemowląt i małych dzieci oraz prowadzić do poważnych powikłań. Jednym z charakterystycznych objawów choroby jest m.in. drobnoplamista wysypka.

Do 15 grudnia 2022 r., jak wynika z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, na szkarlatynę zachorowało ponad 11,1 tys. osób. W pierwszej połowie grudnia było to prawie 1,6 tys. przypadków. Z kolei w całym 2021 r. odnotowano nieco ponad 2,6 tys. zachorowań, a w pierwszych dwóch tygodniach grudnia – 174 przypadki, czyli około 8 razy mniej niż obecnie.

Jak dochodzi do zakażenia szkarlatyną?

Szkarlatyna (płonica) to choroba zakaźna, do której dochodzi w wyniku zakażenia paciorkowcami β-hemolizującymi grupy A. Najczęściej rozwija się u dzieci w wieku od 5 do 15 lat, chociaż może też wystąpić u pacjentów w każdym wieku. Szczyt zachorowań odnotowywany jest w miesiącach jesienno-zimowych, a najczęściej chorują osoby wrażliwe na toksynę erytrogenną.

Szkarlatyna może być powikłaniem po paciorkowcowej anginie. Do zakażenia szkarlatyną może dojść także poprzez drogę kropelkową, np. bezpośredni kontakt ze śliną i wydzieliną górnych dróg oddechowych. Infekcja może również rozwinąć się na skutek kontaktu z uszkodzoną skórą, wówczas mamy do czynienia ze szkarlatyną przyranną, która przebiega z wysypką, najczęściej bez zmian w gardle.

Jakie są najczęstsze objawy szkarlatyny?

Chorobę charakteryzuje nagły początek – po średnio 3 dniach od zainfekowania pojawiają się pierwsze objawy, takie jak gorączka z bólem głowy, dreszcze, wymioty, ból brzucha. W późniejszym rozwoju zakażenia pojawia się również wysypka drobnoplamista, zapalenie gardła i migdałków, a także powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyjnych. Język z początku pokryty jest białym nalotem, który znika po kilku dniach z obwodu, a język staje się żywo czerwony. Może pojawić się nadwrażliwość na bodźce smakowe, cieplne i dotykowe.

Od samego początku choroby śluzówki gardła, migdałków, podniebienia oraz języczka są zaczerwienione i rozpulchnione. Na podniebieniu i języczku może występować wysypka, a na powierzchni migdałków pojawia się wysięk śluzowy, ropny lub włóknikowy. Angina często objawia się powiększeniem węzłów chłonnych, zwykle szyi, ale zajęte mogą być też inne grupy węzłów chłonnych. Węzły chłonne są bolesne, spoiste, dają się przesuwać, są pojedyncze i nie tworzą pakietów. U chorych nie występuje jednak obrzęk tkanki okołowęzłowej, a skóra nad nimi pozostaje niezmieniona, nie ma też tendencji do rozmiękania. Angina występująca w przebiegu szkarlatyny może mieć różne nasilenie.

Wysypka charakterystycznym objawem szkarlatyny

Szkarlatyna może również objawiać się wysypką, która najczęściej pojawia się w przeciągu kilku godzin od wystąpienia pierwszych objawów zakażenia, najpóźniej w ciągu doby. Zmiany mają charakter drobnoplamisty, są zlewne i mają podłoże rumieniowe oraz są żywo czerwone – szkarłatne. Wysypka nie wywołuje świądu.

Zmiany mogą zająć całe ciało pacjenta, z wyjątkiem trójkąta nosowo-bródkowego. Szczególną lokalizacją wysypki są jednak miejsca o zwiększonym uciepleniu i w fizjologicznych zgięciach ciała, np. łokciowych czy pod pachami. Tam widoczny jest również objaw Pastii, czyli objaw naczyniony, świadczący o wzmożonej łamliwości drobnych naczyń. Na skórze chorego można także zaobserwować drobne wybroczyny.

Wysypka w przebiegu szkarlatyny może występować z różnym nasileniem, co oznacza, że może być dyskretnie widoczna lub przebiegać z masywnym obrzękiem tkanki podskórnej i mnogimi wybroczynami. Zmiany zwykle ustępują jednak wraz z innymi objawami choroby po około 7 dniach.

Szkarlatyna – leczenie

Objawy u pacjentów nieleczonych zwykle ustępują w po 5-7 dniach. Niezastosowanie antybiotykoterapii może prowadzić jednak do powikłań, takich jak: płonica o septycznym lub toksycznym przebiegu, zapalenie ucha środkowego, zapalenie wyrostka sutkowego, zapalenie zatok przynosowych, zapalenie węzłów chłonnych szyi, ropień okołomigdałkowy, śródmiąższowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, gorączka reumatyczna.

– Do leczenia stosuje się popularne antybiotyki i leczenie objawowe. Natomiast nieleczona choroba może powodować powikłania takie jak uszkodzenie mięśnia sercowego, uszkodzenie nerek, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Natomiast te sytuacje zdarzały się raczej w erze przed antybiotykowej albo w skrajnych sytuacjach, kiedy dziecko jest późno skierowane do lekarza, lub dochodzi do błędnej diagnozy, co raczej jest rzadkością – wyjaśnia w rozmowie z PAP dr Paweł Pabjan, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach.

Lekiem z wyboru w leczeniu szkarlatyny jest penicylina V, podawana przez okres 10 dni. Lekiem drugiego rzutu, jeżeli pacjent uczulony jest na penicylinę, jest erytromycyna doustna lub pozajelitowa, którą również podaje się przez 10 dni. Alternatywnie w praktyce klinicznej stosuje się również amoksycylinę, azytromycynę lub cefalosporyny o wąskim spektrum (doustnie lub pozajelitowo). Wskazane jest, by leczenie uzupełnić lekami przeciwgorączkowymi.

Źródła: wylecz.to, PAP