W Wielkiej Brytanii przeprowadzono badania dotyczące redukcji bólu związanego z ranami u pacjentów cierpiących na pęcherzowe oddzielanie się naskórka (Epidermolysis bullosa; EB). W analizach udział wzięło trzech pacjentów z EB, u których zastosowano miejscowy żel z dodatkiem morfiny. Naukowcy opisali każdy z przypadków.

Naukowcy sugerują, że terapia z zastosowaniem żelu z dodatkiem morfiny może mieć pozytywny wpływ na bolesne rany, które powstają w przebiegu EB. Wyniki badań opublikowano na łamach czasopisma „International Wound Journal”.

U pacjentów z EB często występują przewlekłe i bolesne rany

Przewlekłe i bolesne rany pęcherzowe to charakterystyczny objaw EB, a uniknięcie ich występowania jest praktycznie niemożliwe ze względu na wrażliwą i wyjątkowo podatną na urazy skórę. Rany mogą mieć różny stopień i intensywność, niektóre goją się szybko, inne utrzymują się przez dłuższy czas. Często rany są również bardzo bolesne, stąd konieczne jest opracowanie metody, która zmniejszyłaby dolegliwości bólowe u pacjentów.

Morfina, jak wyjaśniają brytyjscy naukowcy, jest opioidem, który może wiązać się z nocyceptorami – receptorami czuciowymi odpowiedzialnymi za ból – i powodować zmniejszenie bólu. Opioid można podawać na wiele sposobów: doustnie, poprzez iniekcję lub miejscowo na skórę.

Naukowcy z Guy’s and St Thomas’ NHS Foundation Trust w Wielkiej Brytanii postanowili sprawdzić, w jaki sposób miejscowy żel z morfiną może wpływać na zmniejszenie bólu związanego z ranami u pacjentów z EB.

Przypadek 1: zastosowanie żelu z morfiną zmniejszyło ból i zwiększyło mobilność pacjenta

Pierwszym pacjentem opisanym w badaniach był 28-letni mężczyzna z recesywną, dystroficzną postacią EB – jedną z najcięższych postaci tej choroby. Mężczyzna miał ciało w większości pokryte ranami. Szczególne dolegliwości bólowe sprawiały rany w okolicach kostki nogi, które dodatkowo utrudniały poruszanie się i zakłócały sen. Pacjent przyjmował doustnie leki przeciwbólowe, w tym opioid o nazwie tramadol. Niechętnie jednak przyjmował morfinę ze względu na ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, takich jak zaburzenia funkcji poznawczych.

Naukowcy wdrożyli u mężczyzny leczenie z zastosowaniem żelu z dodatkiem morfiny. Środek był nakładany na skórę raz dziennie podczas zmiany opatrunków. Pacjent zauważył, że żel pomógł zredukować ból – w 10 stopniowej skali oceny bólu, gdzie 10 oznacza najsilniejszy ból, odczucia zmieniły się z 7. na 5. punkt. Ponadto zastosowanie żelu zwiększyło również mobilność mężczyzny.

– Zaletami stosowania miejscowego żelu z morfiną u mężczyzny było to, że był w stanie uniknąć przyjmowania silnych opioidów doustnie, zapobiegając w ten sposób wystąpieniu skutków ubocznych tych leków – wskazali badacze.

Przypadek 2: pacjentka czuła się bardziej komfortowo po zastosowaniu żelu z morfiną

Kolejny badany przypadek dotyczył 46-letniej kobiety z recesywną, dystroficzną postacią EB. Pacjentka miała rozległe i bolesne rany, z których najbardziej problematyczne były te zlokalizowane w okolicach pachwiny i pleców. Pomimo wdrożonej terapii leczenia bólu, kobieta konsekwentnie oceniała swój ból na 8 lub więcej w 10-stopniowej skali. Pacjentka miała również pęcherze w przełyku, co sprawiało, że przyjmowanie doustnych leków przeciwbólowych było utrudnione.

U pacjentki zaczęto nakładać żel z morfiną raz dziennie podczas opatrywania ran. Ból utrzymywał się wciąż na wysokim poziomie – 6-7/10 – jednak pacjentka zgłaszała, że terapia była pomocna.

– Pacjentka czuła, że żel z morfiną był pomocny i wciąż używa go w tej samej dawce i częstotliwości – poinformowali naukowcy. – Czuje się bardziej komfortowo w ciągu kilku godzin od nałożenia żelu i zgłasza, że może z większą łatwością siedzieć i poruszać się – dodali badacze.

Eksperci zauważyli również, że ze względu na umiejscowienie ran opatrunki są u pacjentki zmieniane często – np. po skorzystaniu z toalety. Natomiast żelu z morfiną nie nakładano każdorazowo po zmianie opatrunku.

Przypadek 3: pacjent zgłosił natychmiastową poprawę po zastosowaniu żelu z morfiną

Trzeci przypadek dotyczył 67-letiego mężczyzny z EB węzłowym. Pacjent miał rozległą i przewlekłą ranę na podudziu. Przyjmowanie leków przeciwbólowych doustnie powodowało nieprzyjemne skutki uboczne, m.in. zaburzenie trawienia. Pacjent otrzymywał również podjęzykowo fentanyl, również opioid, jednak nadal zgłaszał ból na poziomie 8-9/10.

Po rozpoczęciu stosowania miejscowego żelu z morfiną pacjent zgłosił natychmiastową poprawę, a ocena bólu spadła do 4-5/10.

Konieczne są dalsze badania

Naukowcy wskazują, że badania dotyczą tylko niewielkiej liczby pacjentów, a dowody kliniczne wciąż są ograniczone. Podkreślili jednak, że analizy sugerują korzyści ze stosowania miejscowego żelu z morfiną w procesie leczenia ran u pacjentów z pęcherzowym oddzielaniem się naskórka.

Konieczna są więc dalsze badania, by móc opracować odpowiednie wytyczne.

Źródło: epidermolysisbullosanews.com