Opuchlizna wokół rany jest wynikiem rozwoju stanu zapalnego, który jest naturalną reakcją organizmu na proces gojenia. Problem może stanowić jednak rozrost obrzęku, mogący świadczyć o zakażeniu.
Stan zapalny jest elementem jednej z faz procesu gojenia się rany, nazywanej fazą oczyszczania. W jej trakcie ściany naczyń krwionośnych wokół rany zaczynają się rozszerzać, przez co do przestrzeni międzykomórkowej oraz do rany przedostają się elementy krwi, takie jak osocze, składniki odżywcze i limfocyty. Oprócz opuchlizny pojawia się też zaczerwienienie, ból oraz tkliwość tkanek wokół rany. Stan zapalny przy prawidłowo gojącym się urazie nie jest długotrwały i po czasie w pełni zanika. Jednak w przypadku zakażenia rany obrzęk może utrzymywać się znacznie dłużej, a także narastać.
Jak łagodzić obrzęk wokół rany?
W sytuacji, kiedy nie doszło do zakażenia, opuchlizna powinna sama zaniknąć, ale chcąc łagodzić ból i dyskomfort, które jej towarzyszą, można stosować chłodne okłady. Można do tego wykorzystać dostępne w aptekach okłady żelowe, które należy umieścić w lodówce lub zamrażarce, a następnie przyłożyć do opuchniętego miejsca. Trzeba jednak pamiętać, że zimny okład nigdy nie powinien być przykładany bezpośrednio do skóry, ponieważ może to doprowadzić do powstania odmrożeń. Schłodzony opatrunek najlepiej owinąć np. ręcznikiem lub gazą. Schładzanie obrzęku nie powinno trwać dłużej niż 10 minut. Dodatkowo tego typu okład nie jest jałowy, więc nie zaleca się go stosować go na niezabezpieczoną ranę.
W przypadku ran zakażonych, aby zmniejszyć obrzęk, należy zniwelować stan zapalny wywoływany przez bakterie lub inne drobnoustroje. Zalecenia obejmują regularne przemywanie i oczyszczanie rany przy każdej zmianie opatrunku. Uraz można przemywać przy pomocy bieżącej wody lub soli fizjologicznej. Przy odkażaniu zaleca się stosowanie dwóch preparatów przeciwbakteryjnych o różnych substancjach aktywnych, ponieważ na jedną z nich bakterie mogą wytworzyć oporność.
Kolejnym ważnym elementem jest dobór odpowiedniego opatrunku. Powinien on zostać dopasowany zarówno do wielkości rany, jak i jej stanu. Należy wziąć pod uwagę między innymi ilość wysięku, czy w ranie pojawia się ropa, doszło do martwicy tkanek i powstania biofilmu. W zależności od tego, jak przebiega zakażenie, specjalista dobierze opatrunek, który powinien najlepiej się sprawdzić w procesie leczenia danej rany. Wraz z postępami terapii obrzęk powinien stawać się coraz mniejszy.
Źródło: M. Kucharzewski, E. Szkiler, G. Krasowski, M. Bartoszewicz, T. Banasiewicz, A. Chrapusta, Z. Konrady, A. Mirosz, B. Aziewicz-Gabis, A. Sieroń, G. Oszkinis, K. Strojek, Z. Rybak, „Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się”, Forum Leczenia Ran 2020;1(3), str. 95–116
