Uczucie swędzenia towarzyszące gojeniu się rany jest naturalną reakcją organizmu na proces odbudowy uszkodzonych tkanek. Jedną z przyczyn odczuwania swędzenia jest działanie histaminy – substancji niezwykle istotnej w procesie gojenia się rany.

Histamina jest hormonem uwalnianym z komórek tucznych otaczających nowo powstałą ranę w trakcie fazy zapalnej. Hormon ten, biorąc udział w różnicowaniu komórek i ich namnażaniu, przyspiesza proces gojenia.  Wraz z histaminą wyzwalane są też inne substancje, wywołując miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych. Prowadzi to do powstania obrzęku poprzez przenikanie płynu do sąsiednich tkanek. Może to pobudzać zakończenia nerwowe odpowiedzialne za czucie, co odbieramy właśnie jako swędzenie. Dodatkowo sama histamina może wywoływać reakcję podobną do uczulenia, co również skutkuje odczuwaniem świądu.
Kolejnym czynnikiem mogącym wywoływać uczucie swędzenia w ranie lub wokół niej jest rozszerzanie się włókien kolagenu na ranie, prowadzące do powstania strupa.
Narastający świąd może też wskazywać na przedłużający i pogłębiający się stan zapalny wywołany przez zakażenie. Jeżeli uczuciu swędzenia towarzyszą też takie objawy jak ropny wysięk z rany, pulsowanie, ocieplenie tkanek wokół rany, nieprzyjemny zapach i zmiana koloru uszkodzonych tkanek, to jest to znak świadczący o rozwoju zakażenia.

Jak złagodzić swędzenie rany?

Aby zmniejszyć uciążliwy świąd, powinno się przede wszystkim zadbać o higienę rany i jej nawilżenie. Rana powinna być przemywana przy każdej zmianie opatrunku przy pomocy bieżącej wody lub soli fizjologicznej. Po oczyszczeniu uszkodzonych tkanek należy je także zdezynfekować przy pomocy środka antyseptycznego, np. na bazie oktenidyny. Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie rany jałowym opatrunkiem. Można też stosować maści, które wspomagają proces gojenia, co powinno zmniejszyć uczucie swędzenia.
Choć świąd bywa bardzo uporczywy, to rany nie powinno się drapać. Doprowadzić to może do powstania kolejnych urazów w obrębie naskórka, zerwania strupa oraz przeniesienia bakterii lub innych drobnoustrojów do rany.
Źródło: A. Ikoma, F. Cevikbas, C. Kempkes, M. Steinhoff, „Anatomia i neurofizjologia świądu”, Dermatologia Po Dyplomie T om 2 Nr 6 2011