Rany w obrębie głowy wymagają zastosowania nieco odmiennych technik opatrywania niż w innych okolicach ciała. W praktyce klinicznej, by przymocować opatrunek do skóry głowy, najczęściej stosuje się czepiec Hipokratesa lub uniwersalny rękaw opatrunkowy. Z kolei przy urazach powstałych np. podczas wypadku, należy mieć na uwadze możliwość wystąpienia krwotoku czy dostania się ciała obcego do rany.

Najczęstszą przyczyną powstawania ran w obrębie głowy są urazy. Tego typu uszkodzenia tkanek tworzą się np. na skutek upadku czy wypadku komunikacyjnego.
Innymi przyczynami powstawania ran głowy są nowotwory oraz malformacje naczyniowe. Rany nowotworowe przyjmują postać owrzodzeń, których podłożem jest pierwotny nowotwór umiejscowiony w obrębie głowy lub naciek komórek guza umiejscowionego w innej części ciała (przerzut). Z kolei malformacje naczyniowe to nienowotworowe zmiany w obrębie naczyń krwionośnych lub limfatycznych. Mogą one prowadzić do powstawania rozległych zmian w obrębie skóry głowy, owrzodzeń oraz krwawień.

Jaki opatrunek zastosować na ranę głowy?

Rodzaj opatrunku specjalistycznego powinien być dopasowany zarówno do rodzaju rany, jak i jej rozmiarów. Przy jego doborze należy wziąć pod uwagę, czy występuje wysięk z rany i jak bardzo jest obfity, a także, czy pojawia się ewentualne krwawienie oraz, czy doszło do zakażenia. Opatrunek powinien dokładnie przylegać do urazu, co w obszarze głowy może jednak okazać się problematyczne. W takiej sytuacji można zastosować elastyczną siateczkę opatrunkową lub bandaż.

W jaki sposób opatrzyć ranę na głowie?

W praktyce klinicznej najczęściej stosuje się dwie metody opatrywania ran na głowie. Jednym ze sposobów jest czepiec Hipokratesa, który odpowiednio utrzymuje opatrunek na głowie i skutecznie zabezpiecza ranę. Do jego wykonania najlepiej wykorzystać dwie rolki bandaża (opaska dziana lub opaska elastyczna).
Początek pierwszego bandaża przykładamy na wysokości czoła i skroni pacjenta, a drugim (naprzemiennie) przykrywamy ciemię i wykonujemy obwój kolisty wokół czoła (jeden lub kilka). Następnie drugi bandaż przykładamy do potylicy pacjenta i prowadzimy go przez środek głowy aż do czoła. Kolejno czoło bandażujemy pierwszą opaską i wracamy w stronę potylicy, jednak już nie przez środek głowy, a raz z jednej, raz z drugiej strony ciemienia. Czynności powtarzamy, aż cała głowa zostanie zabandażowana.
Drugą praktyką stosowaną w opatrywaniu ran na głowie jest uniwersalny rękaw opatrunkowy. Ma on formę elastycznej siateczki, którą wystarczy założyć na głowę poszkodowanego po wcześniejszym przyłożeniu opatrunku i doborze odpowiedniej wielkości rękawa. Jeżeli rękaw jest za długi, można go przyciąć i zawiązać supeł na jednym z końców. Bez wątpienia ogromną zaletą rękawów opatrunkowych jest to, że zmieniając opatrunek przylegający do rany, nie trzeba go ściągnąć. Rękaw wystarczy lekko podwijać lub można go odciągnąć od ciała poszkodowanego, a opatrunek wymienić przez jedno z oczek.

Jak udzielić pierwszej pomocy przy urazach głowy?

Najczęstszą przyczyną powstawania ran w obrębie głowy są urazy, które wymagają innego postępowania niż w przypadku ran nowotworowych czy malformacji naczyniowych. Wynika to, z tego, iż rany te mogą silnie krwawić, są podatne na zakażenia i dostania się do nich ciała obcego. Do przemycia rany użyć można soli fizjologicznej. Dzięki temu pozbędziemy się z miejsca urazu zabrudzeń, które mogą zwiększać ryzyko zakażenia oraz prowadzić do podrażnień. Bardzo ważna jest również dezynfekcja rany. Zalecane są do tego preparaty na bazie oktenidyny. Absolutnie nie powinno się odkażać rany przy pomocy wody utlenionej lub alkoholu, ponieważ prowadzą do uszkodzenia tkanek.
Skóra głowy jest silnie unaczyniona, przez co nawet niewielkie zranienia prowadzą do obfitego krwawienia. Jednak mimo to przy tamowaniu krwotoku z głowy nie stosuje się opatrunków uciskowych. Wszystko dlatego, że zawsze przy stwierdzeniu urazu w tej części ciała zakłada się, że mogło dość do złamania kości czaszki, a założenie opatrunku uciskowego może doprowadzić do przedostawania się krwi pod czaszkę. W takiej sytuacji lepiej jest zastosować opatrunek osłaniający.
Jeżeli w ranie tkwi ciało obce, to nie powinno się go wyjmować. W takiej sytuacji należy ustabilizować przedmiot np. przy pomocy dwóch rolek bandaża. Usunięcie ciała obcego z rany może doprowadzić do pogłębienia urazu i rozleglejszego krwawienia.
Uraz głowy może doprowadzić nie tylko do rozcięcia powłok skórnych, ale też do uszkodzeń wewnątrz czaszki. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby obserwować, czy u osoby, która doznała urazu, nie pojawiły się niepokojące objawy w postaci utraty przytomności, zaburzeń świadomości, anizokorii (jedna ze źrenic jest wyraźnie powiększona), krwiaków okularowych (oczy szopa) oraz wypływającego z nosa lub uszu przezroczystego albo zabarwionego krwią płynu mózgowo-rdzeniowego. Wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego nie powinno się tamować. Tego typu objawy mogą świadczyć o wstrząśnieniu mózgu, złamaniu kości podstawy czaszki lub krwiaku wewnątrz czaszki.
Osoba poszkodowana, u której występują wyżej wymienione objawy, wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej ze względu na realne zagrożenie życia. W takiej sytuacji należy jak najszybciej wezwać zespół pogotowia ratunkowego, kontrolować funkcje życiowe (oddech) u poszkodowanego oraz zabezpieczyć jego kręgosłup szyjny i w razie potrzeby drogi oddechowe.
Źródło: mp.pl, zpe.gov.pl