Już na czterech uniwersytetach medycznych w naszym kraju wdrożono obowiązkowe zajęcia dla studentów z leczenia żywieniowego. Inicjatorem programu jest Fundacja Nutricia. Jak wskazuje, edukacja w tym obszarze jest wyjściem naprzeciw potrzebom środowiska medycznego i pacjentów, gdyż większości medyków brakuje wiedzy na temat tego, jak prowadzić opiekę żywieniową, a nawet 80 proc. pacjentów w naszym kraju nie otrzymuje zalecanego im leczenia żywieniowego.
W naszym kraju nawet 30 proc. pacjentów jest niedożywionych już podczas przyjęcia do szpitala, a stan ten pogarsza się u dalszych 20-30 proc. hospitalizowanych. Właściwego żywienia potrzebują m.in. chorzy onkologiczni, neurologiczni (np. po udarze mózgu), z chorobami układu pokarmowego czy niewydolnością nerek. Leczenie żywieniowe jest również ważnym elementem terapii pacjentów z trudno gojącymi się ranami.
Od dwóch lat obowiązkowe zajęcia dla studentów z leczenia żywieniowego są one prowadzone na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, a od roku na Śląskim Uniwersytecie Medycznym. Do tego grona dołączają właśnie Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie oraz Uniwersytet Medyczny w Lublinie.
Bez żywienia nie ma leczenia
Studenci, którzy ukończą zajęcia z leczenia żywieniowego będą potrafili wykonać ocenę stanu odżywienia pacjenta, zainicjować interwencję żywieniową, np. zakwalifikować chorego do żywienia jelitowego czy obsłużyć PEG-a (gastrostomię umożliwiającą podanie pokarmu do żołądka).
Inicjatorem programu jest Fundacja Nutricia, która już od ćwierć wieku zajmuje się edukacją w zakresie żywienia. W 2020 r. Fundacja uruchomiła specjalny grant, w ramach którego uczelnie otrzymują wsparcie w procesie dydaktycznym, obejmującym leczenie żywieniowe zarówno pacjentów dorosłych, jak i dzieci, w szczególności na oddziałach internistycznym i chirurgicznym.
– Nie mieliśmy cienia wątpliwości co do zasadności poszerzenia sylabusa. Prawidłowy stan odżywienia jest bowiem podstawą dobrego funkcjonowania pacjenta, jego szybkiego powrotu do zdrowia, zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób wewnątrzszpitalnych, krótszej rekonwalescencji oraz hospitalizacji – komentuje dr hab. Andrea Horvath, pełnomocnik rektora ds. programów kształcenia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
– Jesteśmy dumni z tego, że jako pierwsi postawiliśmy na kompleksowe i holistyczne podejście do edukacji studentów w zakresie żywienia. Jeśli wiedzę na ten temat będzie posiadać zarówno lekarz, pielęgniarka, jak i farmaceuta, to mamy pewność, że pacjent otrzyma właściwe wsparcie żywieniowe na każdym etapie leczenia, co przyniesie najlepsze efekty – mówi prof. Jerzy Stojko, prorektor do spraw studiów i studentów Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
– Bez żywienia nie ma leczenia, dlatego wiedzieliśmy, że chcemy rozwijać na naszej uczelni edukację w zakresie leczenia żywieniowego. Grant przyznawany przez Fundację Nutricia zainspirował nas do tego, aby zajęcia na stałe weszły do sylabusa, a indywidualny charakter zaoferowanego wsparcia umożliwił realizację programu skrojonego do naszych potrzeb – mówi prof. Ewa Stachowska, kierownik Katedry i Zakładu Żywienia Człowieka i Metabolomiki PUM w Szczecinie.
Cel: by opieka żywieniowa stała się integralnym elementem opieki zdrowotnej
Pracownie, w których prowadzone są zajęcia z leczenia żywieniowego, w ramach udziału w programie, zostają wyposażone w niezbędny sprzęt medyczny. Fundacja Nutricia użycza każdej uczelni m.in. fantomy do nauki żywienia dojelitowego imitujące osobę dorosłą i dziecko, profesjonalny analizator składu ciała czy symulator odczuć starszych.
– Zajęcia praktyczne z wykorzystaniem fantomów pozwolą studentom ćwiczyć wdrażanie różnych metod podaży żywienia dojelitowego. Jestem przekonany, że warsztatowa forma nie tylko uatrakcyjni ich przebieg, ale przede wszystkim podniesie poziom merytoryczny. A to zwiększa szanse, że opieka żywieniowa rzeczywiście stanie się integralnym elementem opieki zdrowotnej, na czym najbardziej nam zależy – mówi prof. Przemysław Matras, prezes Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego, z Klinicznego Oddziału Chirurgii Ogólnej i Leczenia Żywieniowego SPSK4 Lublin, Kierownik Zakładu Żywienia Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, na której to uczelni program rusza w tym roku akademickim.
Uczelnie, które biorą udział w programie, deklarują, że mają w planach rozszerzenie zajęć na wszystkie swoje wydziały merytoryczne. Jest to spójne z intencją inicjatorów grantu, którzy nie ustają w rekrutowaniu pozostałych uniwersytetów medycznych, by przyłączyły się do programu.
Leczenie żywieniowe u pacjentów z trudno gojącymi się ranami
Leczenie żywieniowe jest również istotnym elementem wspierającym leczenie trudno gojących się ran, zwłaszcza u pacjentów z chorobami współistniejącymi, które utrudniają im przyjmowanie pokarmów. Tymczasem osoby z ranami przewlekłymi, np. odleżynami, owrzodzeniami czy stopą cukrzycową, wymagają odpowiednio zbilansowanej diety, która dostarcza składników niezbędnych do regeneracji uszkodzonych tkanek. Organizm potrzebuje wsparcia w postaci odpowiedniej liczby kalorii, optymalnej ilości białka, tłuszczów, węglowodanów, błonnika, soli mineralnych oraz witamin, by skutecznie przeprowadzić procesy naprawcze.
– Leczenie rany nie jest czynnością ograniczającą się do samej powierzchni rany, samego miejsca rany. Leczymy pacjenta, a pacjent to często osoba, która wymaga całego szeregu innych interwencji (…). Są zaburzenia odżywienia, przede wszystkim niedoborów odżywienia, które bardzo często stanowią punkt wyjścia dużych problemów związanych z odleżynami i innymi ranami – wskazywał podczas konferencji V Forum Leczenia Ran, prof. Tomasz Banasiewicz, specjalista chirurgii ogólnej.
Mgr Zuzanna Konrady, pielęgniarka i specjalista w leczeniu ran, zgodziła się, że do pacjenta trzeba podchodzić holistycznie. Podczas konferencji podkreślała, że jest wielu pacjentów niedożywionych z ranami trudno gojącymi się, którzy potrzebują wsparcia w postaci żywienia medycznego i leczenia żywieniowego.
Źródła: PAP, V Forum Leczenia Ran
