Materace przeciwodleżynowe powinny być nieodłącznym elementem działań profilaktycznych u pacjentów narażonych na powstawanie odleżyn. Zwiększają one komfort pacjentów unieruchomionych, łagodzą dolegliwości bólowe, a także zapobiegają powstawaniu kolejnych odleżyn. Na rynku dostępnych jest wiele materacy przeciwodleżynowych – jaki będzie najlepszy wybór?
Odleżyny to trudno gojące się i bolesne rany powstające pod wpływem długotrwałego ucisku. Już od samego początku unieruchomienia pacjenta należy więc zadbać o profilaktykę powstawania odleżyn. Przede wszystkim ważna jest prawidłowa dieta bogata w białko, witaminę C i cynk, regularna zmiana pozycji pacjenta (co 2-3 godziny) oraz wykonywanie ruchów biernych. Nie można zapominać również o prawidłowej pielęgnacji skóry narażonej na powstawanie odleżyn, najlepiej z zastosowaniem preparatów natłuszczających, które wykazują działanie łagodzące podrażnienia i zabezpieczają skórę przed rozwojem odleżyny (Przeczytaj także: Odleżyny – jak je rozpoznać i zapobiegać we wczesnych stadiach? Wywiad z ekspertką). Nieodłącznym elementem profilaktyki odleżyn są również materace, które pozwalają na zmianę ucisku, zwiększają komfort pacjenta i zapobiegają powstawaniu ran.
Materac przeciwodleżynowy – jakie są rodzaje?
Materace przeciwodleżynowe przeznaczone są szczególnie dla pacjentów stale unieruchomionych, przebywających w pozycji leżącej, ale także pacjentów, którzy większą część dnia spędzają poza łóżkiem, natomiast istnieje u nich ryzyko powstania odleżyny. Materac zapewnia choremu ruch, co wspiera stymulację tkanek, a także zmianę nacisku, dzięki funkcji zmiany ciśnienia w poszczególnych częściach materaca. Ponadto zastosowanie tego rozwiązania stale dopuszcza powietrze do tkanek. Materace zapewniają także komfort choremu oraz zmniejszają dolegliwości bólowe i poprawiają krążenie krwi.
Na rynku wyróżnić możemy dwa typy materacy:
- Statyczne
Wykonane są z pianki, która dopasowuje się do ciała pacjenta i zapewnia mu komfort. Powodują stałe, ale rozłożone na większą powierzchnię ciśnienie, co pozwala na rozłożenie ucisku. Cienkie materace (typu jeż) o grubości ok. 7 cm przeznaczone są dla chorych mobilnych, którzy większą część dnia spędzają poza łóżkiem, a w ciągu dnia jedynie odpoczywają na materacu. Grubsze materace, około 10-13 cm (typ gofr), przeznaczone są dla chorych leżących oraz tych, którzy większą część dnia spędzają w łóżku.
- Pneumatyczne
To materace zmiennociśnieniowe, które mają podłączoną pompę oraz dwie lub trzy komory wypełniające się zamiennie. Takie rozwiązanie powoduje zmienny ucisk na skórę, ponieważ powietrze jest pompowane i usuwane co około 3-5 minuty z kolejnych komór. Skóra nie przylega stale do podłoża, więc jest w znacznie mniejszym stopniu narażona na powstawanie odleżyn. Na rynku dostępne są dwa rodzaje materacy pneumatycznych: bąbelkowe i rurowe. Obydwa zapewniają zmianę ciśnienia w komorach za pomocą kompresora, który stale podłączony jest do prądu.
Dwukomorowe materace zalecane są pacjentom poniżej 30 BMI, z kolei trzykomorowe pacjentom bariatrycznym z BMI powyżej 35.
Materac to nie wszystko
Dobranie odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego warto skonsultować ze specjalistą, np. lekarzem lub pielęgniarką. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów materaców stworzonych z różnych materiałów i o różnych kształtach. W praktyce klinicznej materace piankowe i zmiennociśnieniowe zaleca się najczęściej pacjentom objętym opieką krótkoterminową (poniżej 3 miesięcy) i chorym z odleżynami równymi lub niższymi niż II stopień. W przypadku opieki długoterminowej (powyżej 3 miesięcy, czasem nawet kilka lat) zaleca się materace rurowe lub bąbelkowe wykonane z medycznego poliuretanu (PUR).
Oprócz odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego warto zadbać także o pościel i prześcieradło, które powinny być wykonane z naturalnych materiałów przepuszczających powietrze (np. bawełna z domieszką lnu). Dla każdego materaca niezbędny jest również specjalny piankowy podkład (materac podkładowy). Warto zakupić również poduszki przeciwodleżynowe – miękkie i pneumatyczne (wypełnione powietrzem) lub z pamięcią kształtu. Nie bez znaczenia jest również materiał z jakiego wykonana jest bielizna pacjenta – najlepszym rozwiązaniem są materiały bawełniane lub inne przepuszczające powietrze.
Do zakupu materaca przeciwodleżynowego można otrzymać dofinansowanie lub zwrot kosztów z Narodowego Funduszu Zdrowia.
Źródło: brandvital.eu, medme.pl, ortopedio.pl, materiały edukacyjne opracowane przez dr n. med. i dr n. o zdr. Elżbietę Szkiler
