Ocena rany – na co powinno się zwrócić uwagę?

Ten tekst przeczytasz w 2 min.

Badanie rany obejmuje ocenę jej brzegów, łożyska, wysięku oraz tkanek okalających. Objawy takie jak obecność przetoki, nadmierny wysięk lub maceracja tkanek mogą świadczyć o zaburzeniach procesu gojenia – zakażeniu czy stanie zapalnym.

Ocenę rany przeprowadza się w trakcie pierwszej wizyty zgodnie z tzw. trójkątem rany – badaniu podlegają więc brzegi i łożysko rany oraz tkanki okalające znajdujące się w odległości do 5 cm od brzegów rany. W trakcie badania rany bierze się pod uwagę jedynie widoczne albo badane narzędziem uszkodzenia tkanek. Nie stosuje się oceny intuicyjnej.

Źródło: „Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się” w: „Forum Leczenia Ran”, 2020;1(3):104.

Ocena brzegów rany

Określenie kształtu rany pozwala ustalić jej etiologię. Na podłoże żylne wskazuje owalny lub nieregularny kształt rany, jeśli jej brzegi charakteryzuje łagodny spadek w kierunku dna. O pochodzeniu niedokrwiennym świadczy natomiast okrągły lub owalny kształt rany, której brzegi są ostro wycięte z pionowym spadkiem w kierunku dna.

Brzegi uniesione, wałowate lub wywinięte mogą być z kolei oznaką głębokiego stanu zapalnego lub zmian nowotworowych, do których doszło w obrębie rany. Innym powodem takiego wyglądu brzegów rany może być zapalenie kości w dnie rany.

Ocena łożyska rany

Jeżeli po oczyszczeniu rany widać różową ziarninę w dnie, świadczy to o etiologii żylnej rany. Blade dno pokryte martwicą rozpływną to typowa oznaka hipoksji lub rany niedokrwiennej.

Obecność przetoki to symptom głębokiego stanu zapalnego. Jeżeli w dnie jest wyczuwalna lub widoczna kość, może oznaczać to zapalenie tkanki kostnej. Z kolei dno grudkowe z ziarniną przerastającą ponad skórę wskazuje na stan zapalny lub rozwój nowotworu w dnie.

Pokryte włóknikiem dno może świadczyć o zakażeniu. Objaw ten może także wynikać z niedożywienia lub odwodnienia.

Ocena wysięku rany

Podczas oceny wysięku bierze się pod uwagę jego ilość, barwę, przejrzystość, zapach oraz konsystencję. Za stan prawidłowy uznawana jest lekko wilgotna rana z towarzyszącym średnim wysiękiem.

Brak wysięku lub jego zbyt mała ilość może być skutkiem odwodnienia lub niedożywienia. Z kolei nadmierna ilość wydzieliny wskazuje na postępujące zakażenie rany. O infekcji mogą świadczyć również kolor i konsystencja wysięku – w przypadku prawidłowego procesu gojenia wysięk barwą i konsystencją zbliżony jest do wody.

Jeśli wydzielina nie jest klarowna, mogło dojść do nadkażenia. Zielony kolor wysięku jest charakterystyczny dla zakażeń gronkowcem. Z kolei niebieskozielonkawy kolor, któremu towarzyszy słodkawy zapach, może być oznaką zakażenia pałeczką ropy błękitnej. Brązowy wysięk o zapachu przypominającym kał to konsekwencja zakażenia pałeczką okrężnicy.

Ocena tkanek okalających ranę

Zaczerwienienie i obrzęk tkanek okalających ranę wskazują na rozwój stanu zapalnego. Suchość i łuszczenie tkanek może być następstwem odwodnienia i przesuszenia. Napięte i błyszczące tkanki wynikają natomiast z niedokrwienia.

nieprawidłowym zaopatrzeniu rany świadczy maceracja objawiająca się rozmoczeniem i białym zabarwieniem tkanek oraz uszkodzeniem naskórka. Bliznowate i przebarwione tkanki mogą wystąpić wskutek przewlekłej niewydolności żylnej. Jeśli tkanki sączą się i pokrywa je wyprysk, oznacza to, że doszło do stanu zapalnego o podłożu alergicznym.

Źródło: „Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się” w: „Forum Leczenia Ran”, 2020;1(3):95-116.

 

Przeczytaj także: Fazy gojenia rany niepowikłanej

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”:

Leczenie miejscowe ran przewlekłych