Oczyszczanie rany jest niezbędnym elementem, który zapobiega rozwinięciu się infekcji oraz przyśpiesza proces gojenia się. W niektórych przypadkach oczyszczanie rany można wykonać samodzielnie w domu. Sprawdź, jak się do tego przygotować. 

Zmiana opatrunku i oczyszczanie rany

Przygotowanie

Przed przystąpieniem do zmiany opatrunku warto przygotować materiały, które będą potrzebne w procesie oczyszczania i opatrywania rany.

W tym celu przygotuj następujące rzeczy:

• serweta jednorazowa,
• kompresy gazowe lub włóknikowe jałowe,
• opaska samoprzylepna lub plaster do mocowania opatrunku,
• opatrunki specjalistyczne przeznaczone do zaopatrzenia rany,
• nożyczki dedykowane do zmiany opatrunku,
• rękawice jednorazowe,
• preparat do mycia rany,
• preparat do dezynfekcji rany,
• 0,9% NaCl (roztwór soli fizjologicznej) lub płyn Ringera,
• worek na zużyty materiał.

Higiena rąk

Przed przystąpieniem do procedury zmiany opatrunku należy dokładnie umyć dłonie. Procedurę wykonuje się z wykorzystaniem mydła przez około 30 sekund. Ręce najpierw zwilżamy ciepłą wodą, następnie nabieramy mydło i rozprowadzamy je po powierzchni dłoni, uwzględniając przestrzenie między palcami, okolice kciuków oraz nadgarstki. Dłonie następnie spłukujemy wodą, wycieramy do sucha i zakładamy rękawiczki medyczne.

Zdejmowanie opatrunku

Następnie należy przygotować wszystkie materiały potrzebne do oczyszczenia i zaopatrzenia rany.

Opatrunek należy usunąć z rany delikatnie, a jeżeli jest przesuszony i przylega do rany, nie należy używać dużej siły w celu jego usunięcia. Wskazane jest namoczenie materiału opatrunkowego 0,9% NaCl i odczekanie chwili. Usunięcie opatrunku będzie wówczas mniej bolesne.

Brudny opatrunek należy umieścić w przygotowanym wcześniej worku.

Oczyszczanie rany

Powierzchnię skóry okalającej ranę można umyć za pomocą pianki do pielęgnacji skóry lub płynnym mydłem.

Ranę należy oczyszczać ruchem od brzegów do środka za pomocą gazika nasączonego preparatem przeznaczonym do mycia rany. Należy delikatnie usunąć nadmiar wysięku i martwe tkanki. Przetoki można umyć patyczkiem do ucha nasączonym środkiem do mycia rany, a kieszenie rany wilgotnym gazikiem, jednocześnie usuwając wszystko, co się w nich znajduje.

Gazik nasączony zalecanym antyseptykiem należy pozostawić na ranie przez około 3-5 minut. Jeżeli w ranie nie ma oznak infekcji, ranę można spryskać preparatem.

Antyseptyk następnie należy usunąć za pomocą soli fizjologicznej (0,9% NaCl). Okolicę rany należy osuszyć, np. jednorazowym ręcznikiem. Skórę wokół rany można potraktować maścią lub kremem nawilżającym lub natłuszczającym (jeżeli na ranę zakładany będzie opatrunek nieprzylepny).

Założenie opatrunku pierwotnego

Opatrunek należy wyjąć z opakowania, chwytając go za brzegi. Nie należy dotykać go po przylepnej stronie. Jeżeli opatrunek jest zbliżony wielkością do rany, należy go na niej umieścić, tak by zakrył cały obszar rany. Zbyt duży opatrunek można przyciąć specjalnie do tego przeznaczonymi nożyczkami.

Z opatrunku należy usunąć folię zabezpieczającą i umieścić go na ranie. Opatrunek powinien wypełniać ranę, kieszenie oraz przetoki (przetoki można wypełnić opatrunkiem uciskając go wcześniej zwilżonym antyseptykiem patyczkiem do ucha lub jednorazowym narzędziem, np. pęsetą).

Założenie opatrunku wtórnego

Po założeniu opatrunku pierwotnego należy zaaplikować opatrunek wtórny (wierzchni) lub chłonny (który pochłania nadmiar wysięku z rany). Opatrunek wtórny może być przylepny, wówczas nie ma potrzeby zakładania plastra lub bandaża.

Zabezpieczenie opatrunku

Jeżeli opatrunek wtórny nie jest przylepny, należy wykorzystać bandaż do jego umocowania. Po założeniu bandaża jego koniec należy zabezpieczyć plastrem lub specjalną siatką opatrunkową. Nie należy związywać bandaża na supeł ani zabezpieczać metalową „żabką”, ponieważ może to doprowadzić do zranienia naskórka, niedokrwienia lub rozwoju odleżyny spowodowanej uciskiem supła. Całego opatrunku nie należy również zaklejać plastrem, ponieważ zmienia to właściwości działania opatrunku aktywnego. Plaster można natomiast wykorzystać do wzmocnienia brzegów opatrunku.

Po wykonaniu całej procedury należy zdjąć rękawiczki i wrzucić je do przygotowanego worka. Ręce należy starannie umyć i zdezynfekować.

Jak na co dzień dbać o ranę?

Rana przewlekła wymaga staranności i systematyczności, a także odpowiednich technik, które wspierają gojenie. W codziennej opiece nad raną należy stosować się do poniższych wskazówek, by uniknąć komplikacji:

1. Oczyszczaj ranę regularnie i unikaj agresywnych środków w oczyszczaniu rany, takich jak alkohol czy woda utleniona – mogą one spowodować podrażnienie tkanek i opóźnić gojenie.
2. Zmieniaj opatrunek systematycznie, zgodnie z zaleceniami specjalisty. Zwróć uwagę, czy opatrunek nie jest brudny lub mokry – wówczas należy go od razu zmienić.
3. Monitoruj ranę pod względem wystąpienia infekcji – zwróć szczególną uwagę, czy rana nie jest zaczerwieniona, bolesna, nie wydobywa się z niej ropna wydzielina lub nieprzyjemny zapach i nasilający się ból. Objawy te mogą świadczyć o rozwijającym się w ranie zakażeniu, wówczas należy udać się do specjalisty, który dobierze odpowiednie leczenie.
4. Zachowaj wilgotne środowisko gojenia – rany nie wolno suszyć i należy unikać jej wyschnięcia. Może to prowadzić do powstawania strupów i opóźnienia gojenia.
5. Unikaj urazów – chroń ranę przed urazami mechanicznymi, uciskiem i otarciami.
6. Dbaj o skórę wokół rany – brzegi rany powinny być odpowiednio nawilżone, by zapobiec wysuszeniu i pękaniu.
7. Prowadź zdrowy styl życia – dbaj o zdrową dietę, bogatą w białko, witaminy i minerały, które wspierają proces regeneracji. Pamiętaj również o odpowiednim nawodnieniu organizmu i unikaj używek.
8. Regularnie konsultuj się ze swoim specjalistą – odwiedzaj regularnie specjalistę, by monitorować postępy w leczeniu. Przestrzegaj wszystkich zaleceń dotyczących pielęgnacji rany, leczenia farmakologicznego i ewentualnych zmian stylu życia.

Źródła:

https://www.spzozmm.pl/dla-pacjenta/rany-przewlekle-i-nie-tylko/zmiana-opatrunku-w-domu/

https://evereth.home.pl/archiwum-pdf/FLR/2020/1/1.pdf