Ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych to schorzenie, które nieleczone może doprowadzić do poważnych i nieodwracalnych powikłań, w tym do trwałego upośledzenia czynności kończyny. Jakie są przyczyny ZCPP i jak wygląda przebieg tej choroby?

Przyczyny ostrego zespołu ciasnoty przedziałów powięziowych

ZCPP często ma podłoże urazowe. Wśród możliwych przyczyn wystąpienia tego schorzenia wymienia się złamania (ok. 50 proc. przypadków), zwłaszcza z występującym przemieszczeniem oraz złamania otwarte, rany tłuczone i miażdżone w obrębie kończyn, uszkodzenie dużego naczynia (szczególnie tętniczego), oparzenia, rany kąsane i postrzałowe. ZCPP może się także wykształcić na podłożu zabiegu chirurgicznego. W tym przypadku potencjalną przyczyną schorzenia może być zwężające przestrzeń zszycie ubytków powięziowych i skóry, założenie zbyt ciasnego opatrunku, uszkodzenie reperfuzyjne w przebiegu rewaskularyzacji, wstrząs i przetaczanie płynów o dużej objętości, a także pozanaczyniowe podanie płynów (przede wszystkim na przedramieniu), nieprawidłowe wkłucie śródkostne oraz podanie płynów do żyły podudzia.

Patofizjologia ZCPP

Przyczyną powstania ostrego zespołu ciasnoty przedziałów powięziowych jest spowodowany urazem lub zewnętrznym uciskiem wzrost ciśnienia w obrębie zamkniętej anatomicznie przestrzeni, jaką jest przedział powięziowy, co prowadzi do zmniejszenia dopływu krwi do tkanek w tym obszarze. Następstwem tego procesu jest rosnący ucisk oraz niedotlenienie mięśni, nerwów i pozostałych tkanek otoczonych powięzią, co skutkuje ich uszkodzeniem.

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych może się rozwinąć w tych obszarach ciała, gdzie występują powięzi – przede wszystkim w obrębie kończyn górnych i dolnych, ale także na pośladkach, szyi i grzbiecie. Ryzyko rozwoju tego schorzenia jest mniejsze w przypadku tych partii ciała, gdzie istnieje możliwość rozprężenia tkanek w wolnej przestrzeni.

ZCPP rzadziej występuje u osób starszych, o mniejszej masie mięśniowej, u których tkanka łączna i powięzi są bardziej rozciągliwe.

Następstwa ZCPP

W przypadku niewdrożenia odpowiedniego postępowania terapeutycznego (fasciotomia) ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych może skutkować trwałymi uszkodzeniami w obrębie zmienionego chorobowo obszaru. Do możliwych powikłań ZCPP należą: niedowład lub porażenie kończyny, przykurcz niedokrwienny Volkmanna oraz objęcie tkanki martwicą rozpływną.

Niedowład lub porażenie kończyny może wystąpić w przypadku uszkodzenia nerwów w wyniku niedokrwienia. Powikłanie to może mieć charakter przejściowy lub trwały. W przypadku kończyny dolnej często przejawia się opadaniem stopy.

Na skutek niedokrwienia tkanki mięśniowej i nerwowej w przebiegu ZCPP może dojść do rozwinięcia przykurczu Volkmanna. W takim przypadku dochodzi do rozwoju martwicy w tkance mięśniowej w obrębie przedziału powięziowego, a następnie do bliznowacenia i zwyrodnienia. Jeżeli zmiany obejmują całą powierzchnię mięśnia lub grupy mięśniowej, dochodzi do całkowitej utraty jego funkcji.

W przypadku wystąpienia na skutek ZCPP martwicy rozpływnej w obrębie zajętej chorobowo kończyny dochodzi do uwalniania z uszkodzonych i martwych komórek mięśniowych szkodliwych substancji. Możliwym następstwem jest wystąpienie objawów ogólnoustrojowych, takich jak kwasica metaboliczna, hiperkaliemia, hiperazotemia, mioglobinemia, mioglibinuria. W dalszym rozwoju choroby może to doprowadzić do uszkodzenia nerek i innych narządów (serca, płuc, wątroby, mózgu). Niewdrożenie prawidłowego leczenia może w takiej sytuacji doprowadzić do niewydolności wielonarządowej i zgonu pacjenta.

Źródła: https://podyplomie.pl/, http://www.ortopedia.ump.edu.pl/, https://journals.viamedica.pl/

Przeczytaj także: Przetoki – główne rodzaje i etiologia

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Chirurgia Plastyczna i Oparzenia”:

Zaopatrywanie ubytków tkanek miękkich o różnej etiologii dolnej części podudzia, okolicy stawu skokowego i pięty płatem łydkowym – doświadczenia własne