Rany nowotworowe są jednymi z najbardziej skomplikowanych i trudnych do leczenia ran przewlekłych, które mogą występować u pacjentów onkologicznych. Charakteryzują się one nie tylko trudnym gojeniem, ale również mogą znacznie obniżać jakość życia pacjenta poprzez dolegliwości bólowe, wydzielanie nieprzyjemnego zapachu, a także trudności w opiece nad takimi ranami.

Ocena tych ran wymaga zastosowania specjalistycznych narzędzi i skal, które umożliwiają dokładne monitorowanie ich stanu oraz skuteczności prowadzonej terapii. W artykule omówimy trzy najważniejsze skale wykorzystywane w ocenie ran nowotworowych: MCW (Marjolin’s Chronic Wound), TELER oraz skalę oceny odoru.

Skala MCW

Skala MCW (Marjolin’s Chronic Wound) została stworzona z myślą o ocenie przewlekłych ran nowotworowych, które mają potencjał do przekształcenia się w raka Marjolina – rzadki, lecz bardzo agresywny nowotwór skóry. Skala ta stanowi narzędzie umożliwiające kompleksową ocenę rany, obejmującą kilka parametrów:

• Rozmiar rany – ocena powierzchni rany, która może wskazywać na postęp lub regresję nowotworu.
• Głębokość rany – ocena stopnia naciekania tkanek przez nowotwór, co jest ważne dla określenia stopnia zaawansowania choroby.
• Stan brzegów rany – ocena morfologii brzegów rany (np. podniesione, twarde, bolesne), które mogą świadczyć o nowotworowym charakterze zmiany.
• Charakter wydzieliny – analiza koloru, ilości i zapachu wydzieliny, co może dostarczyć informacji o ewentualnym zakażeniu lub procesach martwiczych.
• Zakażenie – ocena obecności objawów infekcji, takich jak zaczerwienienie, obrzęk, zwiększone wydzielanie ropy, co wymaga interwencji medycznej.

Zastosowanie skali MCW pozwala na precyzyjne określenie stanu rany, co jest istotne dla planowania dalszych działań terapeutycznych, w tym interwencji chirurgicznych, radioterapii czy terapii miejscowej.

Skala TELER

Skala TELER (Telerehabilitation Evaluation of Wound Healing) jest narzędziem nowej generacji, które umożliwia monitorowanie procesu gojenia ran w sposób zdalny, przy użyciu technologii telemedycznych. W kontekście ran nowotworowych, które często wymagają regularnego monitorowania, skala TELER jest niezwykle użyteczna. Skala ta obejmuje ocenę takich parametrów jak:

• Wielkość rany – systematyczne monitorowanie zmian w powierzchni rany, co może wskazywać na skuteczność leczenia lub konieczność zmiany strategii terapeutycznej.
• Stan tkanek wokół rany – ocena skóry otaczającej ranę, która może ujawniać oznaki zapalenia, martwicy czy nadkażenia.
• Stan wysięku – ocena ilości i charakteru wysięku, który może świadczyć o stanie zapalnym, infekcji, a także o tym, czy rana się goi.
• Ból – subiektywna ocena bólu przez pacjenta, która jest wskaźnikiem postępu choroby oraz wpływa na jakość życia pacjenta.

TELER jest szczególnie przydatna w sytuacjach, gdzie dostęp do regularnych wizyt lekarskich jest ograniczony, jak w przypadku pacjentów z terenów wiejskich lub w czasie pandemii. Dzięki technologii telemedycznej możliwe jest zdalne monitorowanie stanu rany, co może poprawić efektywność leczenia i szybszą reakcję na ewentualne komplikacje.

Skala Oceny Odoru

Odór jest jednym z najbardziej uciążliwych objawów związanych z ranami nowotworowymi. Nieprzyjemny zapach nie tylko negatywnie wpływa na pacjenta, ale również stanowi poważne wyzwanie dla osób sprawujących opiekę. Zapach rany może być wynikiem rozkładu tkanek, obecności bakterii beztlenowych oraz procesu martwiczego. Skala oceny odoru jest narzędziem, które pozwala na:

• Obiektywną ocenę intensywności zapachu – użycie skali punktowej, gdzie 0 oznacza brak zapachu, a wyższe wartości wskazują na coraz bardziej intensywny i uciążliwy zapach.
• Charakterystyka odoru – ocena, czy zapach jest np. słodki, gnijący, co może sugerować określone procesy patologiczne w ranie, takie jak rozwój specyficznych mikroorganizmów.
• Zmiana intensywności w czasie – regularne monitorowanie zapachu może wskazywać na postęp procesu zapalnego, rozwój infekcji lub skuteczność zastosowanych środków dezynfekcyjnych i leczenia.

Odór rany jest często jednym z najtrudniejszych do kontrolowania objawów, jednak jego regularna ocena i odpowiednia reakcja mogą znacznie poprawić komfort pacjenta. Włączenie skali oceny odoru w rutynowe postępowanie terapeutyczne umożliwia nie tylko lepsze zarządzanie raną, ale także poprawia jakość życia pacjenta oraz zmniejsza stres związany z opieką nad raną.

Znaczenie kliniczne i praktyczne zastosowanie skal oceny ran nowotworowych

Wprowadzenie skal takich jak MCW, TELER oraz skali oceny odoru do codziennej praktyki klinicznej ma duże znaczenie dla kompleksowej opieki nad pacjentami z ranami nowotworowymi. Dzięki tym narzędziom możliwe jest:

• Dokładne monitorowanie stanu rany – skale te pozwalają na systematyczną i obiektywną ocenę różnych aspektów rany, co umożliwia lepsze planowanie leczenia oraz szybkie reagowanie na wszelkie zmiany w stanie zdrowia pacjenta.
• Optymalizacja leczenia – dzięki precyzyjnej ocenie rany, lekarze mogą dostosować leczenie do aktualnych potrzeb pacjenta, zmieniając terapię miejscową, wdrażając nowe metody leczenia lub decydując o interwencjach chirurgicznych.
• Poprawa jakości życia pacjenta – szczególnie ważna jest ocena odoru oraz bólu, które są subiektywnymi, ale niezwykle istotnymi wskaźnikami jakości życia. Regularne monitorowanie tych parametrów pozwala na wdrażanie interwencji mających na celu poprawę komfortu pacjenta.
• Zdalne monitorowanie pacjentów – skala TELER, dzięki wykorzystaniu technologii telemedycznych, umożliwia zdalne monitorowanie pacjentów, co jest szczególnie ważne w przypadkach ograniczonego dostępu do opieki medycznej. Zdalne konsultacje i monitorowanie mogą znacząco poprawić efektywność leczenia i skrócić czas reakcji na niekorzystne zmiany w stanie rany.

Podsumowanie

Skale oceny ran nowotworowych, takie jak MCW, TELER i skala oceny odoru, stanowią nieodzowne narzędzia w codziennej praktyce klinicznej. Dzięki nim możliwa jest kompleksowa ocena stanu ran nowotworowych, co przekłada się na lepsze zarządzanie leczeniem, szybsze reagowanie na komplikacje oraz poprawę jakości życia pacjentów. W kontekście rozwijających się technologii telemedycznych, szczególnie ważne staje się zdalne monitorowanie ran, co umożliwia skala TELER. Włączenie tych narzędzi do standardowej opieki nad pacjentami onkologicznymi może znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia oraz komfort pacjentów zmagających się z ranami nowotworowymi.

Bibliografia

1. Bitiucka, Dorota, and Regina Sierżantowicz. Problemy pielęgnacyjne pojawiające się w procesie gojenia ran nowotworowych. Pielęgniarstwo Polskie 2.60 (2016): 241-246
2. Dąbrowiecki, Stanisław. „Fizjologia i patofizjologia procesu gojenia ran”, „Polska Medycyna Paliatywna”, 4 (2003): 283
3. Mitura K., Rany nowotworowe – podstawowe informacje, https://www.termedia.pl/f/f/631fb4b48a0809bf7c1e4abcfda72118.pdf
4. Bazaliński D., Chmiel Z., Kózka M., Przybek-Mita J., Więch P., Metody oceny i postępowanie z raną nowotworową: przegląd piśmiennictwa, Leczenie Ran: oficjalne pismo naukowe Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran. 1733-4101. T. 8, z. 4 (2011), s. 103-115