Pacjenci z ranami przewlekłymi często odczuwają dolegliwości bólowe w procesie gojenia. Może być to ból ostry, wymagający zaopatrzenia, przewlekły czy pojawiający się podczas opracowywania ran. Rozpoczęcie terapii przeciwbólowej powinno być poprzedzone oceną bólu, a skończyć się na znalezieniu jego przyczyny.
Monitorowanie i właściwe leczenie bólu w terapii ran przewlekłych jest bardzo istotnym aspektem, ponieważ ból istotnie wpływa na komfort życia chorego i ogranicza jego aktywność. Leczenie bólu w ranach trudno gojących niesie za sobą wiele korzyści, m.in. wpływa na lepszą kondycję ruchową pacjenta, co przyczynia się do poprawy unaczynienia tętniczego, a także lepszego odpływu żylnego, ponadto terapia zwiększa samodzielność pacjenta i jego zaangażowanie w leczenie, poprawia apetyt i kondycję psychiczną chorego.
Pierwszym krokiem w leczeniu bólu w ranach przewlekłych jest leczenie miejscowe – farmakologiczne (środki działające w ranie oraz ogólnie) i niefarmakologiczne (minimalizacja wpływu procedur przeprowadzanych w ramach leczenia rany). Obecnie istnieje wiele możliwości leczenia bólu miejscowo, np. za pomocą opatrunków, które uwalniają ibuprofen.
Jak dobrać terapię przeciwbólową?
Rodzaj leku należy dopasować do skali odczuwanego przez pacjenta bólu. Eksperci w leczeniu ran zalecają, by na każdej wizycie oceniać ból za pomocą skali VAS (ang. Visual Analog Scale). Więcej o ocenie bólu przeczytasz tutaj: „W jaki sposób przeprowadza się kliniczną ocenę bólu?”.
W praktyce klinicznej w leczeniu bólu w ranach trudno gojących się stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), słabe i silne opioidy, a także leki wspomagające. W terapii przeciwbólowej należy postępować zgodnie z drabiną analgetyczną, opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia.
U pacjentów odczuwających silny ból należy wyróżnić także rodzaj bólu:
- nocyceptywny – wymaga wdrożenia leków opioidowych (innych niż kodeina), preferowane są leki o wydłużonym czasie uwalniania. U pacjentów, u których występują zaburzenia snu należy dołączyć leki przeciwdepresyjne. W przypadku niemożności kontrolowania bólu jednym lekiem, zalecana jest farmakoterapia kombinowana, czyli składająca się z dwóch lub więcej środków o działaniu przeciwbólowym, o różnych mechanizmach działania;
- neuropatyczny – należy wdrożyć leki przeciwdrgawkowe lub specyficzne trójcykliczne leki przeciwdepresyjne lub leki opioidowe lub farmakoterapię kombinowaną;
- oba – leki przeciwdrgawkowe/ trójcykliczne leki przeciwdepresyjne/ leki opioidowe/ farmakoterapia kombinowana.
Dolegliwości bólowe podczas zmian opatrunków
Zmiana opatrunku również może wiązać się z odczuwaniem przez pacjenta bólu. Wynika to z możliwości uszkodzenia delikatnej, gojącej się tkanki w ranie i otaczającej skórze. W takim przypadku można rozważyć stosowanie opatrunków wilgotnych, np. hydrożelowych, hydrowłóknistych lub miękkich silikonowych. Istotne jest również dobranie opatrunku, który pozwala uniknąć częstych jego zmian. W przypadku bólu odczuwanego w trakcie oczyszczania rany mogą pomóc środki znieczulające miejscowo w postaci żelu i/lub przymoczek.
Eksperci w leczeniu ran w przypadku odczuwania bólu podczas opracowywania ran zalecają również znieczulenie miejscowe, przewodowe, splotowe, dożylne itd.
Źródła: nursing.com.pl
Interdyscyplinarna grupa ekspertów: M. Kucharzewski, E. Szkiler, G. Krasowski, „Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się” w: „Forum Leczenia Ran” 2020;1 (3), str. 114
