Torbiel pilonidalna jest chorobą, która dotyka około 0,7% populacji.  W większości przypadków dotyczy młodych ludzi w drugiej lub trzeciej dekadzie życia. Częściej dotyka mężczyzn niż kobiet. Najczęstszym objawem jest pojawienie się guza w okolicy pośladkowej.

Czym jest torbiel włosowa?

Torbiel pilonidalna jest chorobą zapalną skóry i tkanki podskórnej okolicy krzyżowo-ogonowej. Jest schorzeniem nabytym. W zależności od stadium, torbiel pilonidalna może przybierać formę bezobjawowej lub nawracającej, złożonej torbieli.

Tendencję do zachorowań zauważono szczególnie u kierowców. Długi czas w pozycji siedzącej predysponował do patologicznego wnikania włosów w mieszki włosowe i inicjowania reakcji zapalnej, a w rezultacie do powstawania ropni. Warto zwrócić uwagę na określenie choroba jeepów (jeep disease) powstałe na skutek wzrostu zachorowań na torbiel włosową wśród żołnierzy jeżdżących jeepami w czasie II wojny światowej.

Co powoduje torbiel pilonidalną?

Przyczyny powstawania torbieli pilonidalnej nie są do końca jasne. Najpopularniejsza teoria mówi o tym, że mieszki włosowe w środkowej linii dolnej części pleców ulegają zablokowaniu. Prowadzi to do cyklu zapalnego i infekcji prowadzącej do powstania ropnia i przewlekłej rany. Część specjalistów sugeruje, że kawałki włosów z grzbietu i pośladków mogą zostać uwięzione w małym otworze w skórze dolnej części pleców i wywołać ten sam cykl zapalenia i infekcji.

Pacjenci, którzy dotknięci są tą przypadłością, bardzo często mają wiele nawracających napadów infekcji i uczucia dyskomfortu. W leczeniu torbieli piloniadalnej przeprowadza się operację, by torbiele i ropnie, lub drenaże ropni.

Objawy  i czynniki ryzyka wystąpienia torbieli pilonidalnej

Pierwszym objawem torbieli pilonidalnej jest pojawienie się bolącego guza w okolicach pośladkowych. Inne symptomy to:

• ból w miejscu tworzenia się zmiany,
• obrzęk,
• zaczerwienienie,
• odprowadzanie ropy lub krwi z otworu w skórze,
• włosy wystające z torbieli,
• gorączka (niezbyt często).

Czynniki, które mogą zwiększać zapadliwość na tę chorobę:

• obfite owłosienie okolicy lędźwiowej i pośladków mężczyzn,
• głęboka bruzda międzypośladkowa,
• częste mikrourazy dolnej, tylnej części tułowia spowodowane np. noszeniem zbyt ciasnej bielizny,
• wzmożona potliwość,
• brak odpowiedniej higieny osobistej.

Należy pamiętać, że okolice pośladkowe są sprzyjającym środowiskiem do rozwijania się tego schorzenia. Powstaniu torbieli sprzyja również wilgoć, ciepło, brak dostępu powietrza, czy kolonizacja skóry przez bakterie beztlenowe.

Rodzaje leczenia

Rodzaj leczenia zależy od wielu czynników takich jak: stan umiejscowienia, ogólny stan pacjenta, współwystępowanie innych chorób, a także preferencje chorego. Wyróżnia się dwa typy leczenia: operacyjne i nieoperacyjne.

1. Leczenie operacyjne

Wycięcie oszczędne – wykonywane jest poprzez nacięcie boczne od linii pośrodkowej. Cięcie boczne jest zszywane szwami pierwotnymi. Usuwa się torbiel i ujście zewnętrzne przetok i zostawia się je do wyziarninowania. Odsetek wyleczeń po zastosowaniu tej metody wynosi 85%. Zabieg jest mało inwazyjny, dzięki czemu pozostaje niewielka rana, która szybko się goi.

Nacięcie i marsupializacja – metoda polegająca na otwarciu kanału w linii środkowej i usunięciu łyżeczką martwych tkanek. Nie wycina się tkanki włóknistej kanałów. Za to zszywa się ją z brzegami rany, która staje się przez to mniejsza i płytsza niż po rozległym wycięciu.

Rozległe wycięcie miejscowe z plastyką miejscową – polega na wycięciu torbieli, wszystkich kanalików i marginesu zdrowej tkanki (wynoszącej ok. 5 mm). Cięcie sięga w głąb, aż do powięzi krzyżowo-guzicznej, przy czym w kierunku bocznym nie należy przekraczać powięzi pośladkowej.

2. Leczenie nieoperacyjne

Najczęstszą i najskuteczniejszą metodą nieoperacyjną jest pit-picking (debridement torbieli pilonidalnej), zabieg, który polega na miejscowym oczyszczeniu torbieli włosowej – poszerzeniu ujścia zatoki włosowej i wyłyżeczkowanie kanału wraz z torbielą. Technika ta idealnie sprawdza się u pacjentów, u których nie powstał ropień. Zabieg wykonany przez chirurga przynosi skuteczność u 80% chorych.  W niektórych przypadkach wykorzystuje się wstrzyknięcia fenolu. . Jamę ropnia oczyszcza się z dostępu przez kanał przetoki, usuwa się  włosy i martwe tkanki, po czym do światła kanału wstrzykuje się 1–2 ml 80% lub 40% roztworu fenolu. Ze względu na toksyczne działanie jest coraz mniej zastosowań tej metody w leczeniu choroby.

Ropnie w przebiegu zatoki włosowej

Ropnie najczęściej umiejscowiają się  bocznie i dogłowowo w stosunku do zakażonej zatoki włosowej. Zabieg drenażu wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych w miejscowym znieczuleniu. Nacięcie wykonuje się poza linią pośrodkową. Z jamy ropnej należy usunąć włosy. Jamę umyć i dokładnie wyłyżeczkować i wypłukać. Takie leczenie jest skuteczne w 60-76% przypadków leczenia. Rany powstałe w wyniku nacięcia w szczelinie między pośladkowej bardzo często goją się źle i powoli.

Druga opcja leczenia przebiega dwuetapowo. Pierwszy etap polega na tym, że   ropień jest drenowany poprzez nakłucie z użyciem grubej igły. Zabieg wykonuje się ambulatoryjnie, następnie pacjent otrzymuje antybiotykoterapię empiryczną i udaje się do domu. Po upływie 3–7 dni zgłasza się ponownie, do kontroli. Drugi etap leczenia – chirurgia elektywna. Według autorów publikacji medycznych takie minimalistyczne odbarczenie ropnia z odpowiednią antybiotykoterapią zmniejsza odczyn zapalny. Następnie wycina się zakażoną torbiel.

Higiena po operacji

Po operacji należy zadbać o prawidłową higienę rany i codziennie ją myć, np. wodą z mydłem. Zalecana jest również regularna zmiana opatrunku. Przed jego nałożeniem należy zdezynfekować ranę.

Przez 3 miesiące, co dwa tygodnie, należy również golić miejsce zabiegu aż do zagojenia. Bardzo dobrze sprawdza się tutaj zabieg depilacji laserowej.

Źródło: mp.pl