Prawidłowy przebieg procesu gojenia ran wymaga nie tylko odpowiedniej podaży białka, ale również mikroelementów takich jak żelazo, cynk i miedź. Jaka jest ich rola w leczeniu ran?
Wpływ żelaza na gojenie ran
Żelazo odgrywa ważną rolę w procesie syntezy hemoglobiny. Obniżony poziom tego pierwiastka w organizmie może prowadzić do anemii, która znacząco utrudnia gjenie ran.
Cząsteczki żelaza uczestniczą również w syntezie kolagenu (jony żelaza to konfaktor procesu hydroksylacji aminokwasów, która prowadzi do powstania kolagenu). Kolagen stanowi natomiast istotny składnik macierzy pozakomórkowej i w związku z tym odgrywa kluczową rolę w procesie gojenia ran. Niedobór kolagenu może natomiast prowadzić do zwiększonego ryzyka uszkodzeń skóry oraz infekcji bakteryjnych i grzybiczych.
Badania naukowe wskazują jednak, że nadmiar żelaza w organizmie również może mieć negatywny wpływ na gojenie ran. Prowadzi to bowiem do wzmożonej produkcji reaktywnych form tlenu, co utrudnia proces leczenia ran.
Cynk a gojenie ran
Cynk odgrywa istotną rolę w procesie gojenia ran oraz w regulowaniu procesów zapalnych. Pierwiastek ten jest niezbędny do katalitycznej aktywności wielu enzymów. Jego niedobór może prowadzić do zaburzeń w metabolizmie kwasów nukleinowych oraz w budowie białek.
Cynk odpowiada również za regulację i stymulację reakcji odpornościowych organizmu. Pierwiastek ten uczestniczy w rozwoju i wspieraniu funcjonowania komórek pośredniczących w niespecyficznej odpowiedzi immunologicznej (neutrofile, komórki NK). Jony cynku jako kofaktory enzymów pełnią ponadto funkcję przeciwutleniaczy – odpowiadają za neutralizację wolnych rodników. Cynk bierze również udział w syntezie kolagenu, co jest istotne w fazie odbudowy tkanek. Minerał ten jest niezbędny do prawidłowego podziału i wzrostu komórek.
Prawidłowa podaż cynku jest bardzo istotna w procesie leczenia oparzeń. U pacjentów, którzy ulegli oparzeniu, dochodzi do znacznych strat tego pierwiastka, co negatywnie wpływa na procesy naprawcze.
Rola miedzi w leczeniu ran
Miedź reguluje pracę wielu enzymów w organizmie człowieka. Bierze udział w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania skóry, naczyń krwionośnych, komórek nabłonka oraz tkanki łącznej. Odgrywa również ważną rolę w produkcji hemoglobiny, mieliny i melaniny oraz w transporcie elektronów i tlenu. Ponadto pierwiastek ten uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi.
Miedź, podobnie jak cynk, jest koenzymem oksydaz lizynowych, które są odpowiedzialne za tworzenie wiązań poprzecznych w kolagenie i elastynie. Miedź stymuluje angiogenezę w ranie oraz reguluje funkcję peptydu miedzianego GHK, który stymuluje aktywność przeciwzapalną i immunologiczną oraz syntezę kolagenu i glikozoaminoglikanów.
Miedź również odgrywa istotną rolę w leczeniu oparzeń. Podczas oparzeń dochodzi do znacznych strat tego pierwiastka, dlatego istotne jest, aby uzupełniać jego niedobory.
Źródła:
K. Piorun, A. Krajewski i in., „Rola miedzi, selenu i cynku w leczeniu oparzeń”, „Chirurgia Plastyczna i Oparzenia” 2018, 6(2): 57-60.
