Powikłania infekcyjne, które mogą się rozwinąć po implantacji urządzeń do stałej stymulacji serca, takie jak miejscowa infekcja loży, zapalenie wsierdzia lub sepsa, to schorzenia, które poważnie zagrażają zdrowiu i życiu pacjenta. Jakie są ich przyczyny i jak można im zapobiegać?

Elektroterapia serca to powszechnie stosowana we współczesnej medycynie metoda leczenia zaburzeń rytmu serca oraz przewodzenia komorowego. Obejmuje ona implantację kardiostymulatorów (PM), kardiowerterów-defibrylatorów (ICD) oraz układów resynchronizujących (CRT). Liczba przeprowadzanych na całym świecie zabiegów implantacji stale wzrasta, w związku z czym obserwuje się także wzrost odsetka powikłań, w tym także infekcji miejscowych i uogólnionych.

Przyczyny rozwoju powikłań

Jedną z głównych przyczyn, z powodu których liczba powikłań poimplantacyjnych wzrasta, jest to, że tego rodzaju zabiegi coraz częściej przeprowadza się u osób starszych, obarczonych licznymi schorzeniami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, niewydolność nerek, osteoporoza, zapalne choroby skóry czy inne schorzenia powodujące upośledzenie odporności. Większe ryzyko powikłań występuje także u pacjentów otyłych i niedożywionych, nadużywających tytoniu, a także w przypadku stosowania leków steroidowych i immunosupresyjnych.

Ryzyko rozwoju powikłań wzrasta także w przypadku wymiany urządzenia stymulującego pracę serca, po reoperacji i zabiegach naprawczych, a także jeżeli w organizmie pacjenta po przeprowadzonym zabiegu pozostawione zostaną nieczynne elektrody, które z czasem mogą ulec uszkodzeniu i stać się źródłem infekcji.

Rodzaje powikłań infekcyjnych

Główne rodzaje poimplantacyjnych powikłań infekcyjnych obejmują miejscowe infekcje loży urządzeń stymulujących oraz uogólnione infekcje organizmu.

Symptomy miejscowej infekcji loży urządzenia do stałej stymulacji serca obejmują: zaczerwienienie, miejscowy wzrost temperatury, rozejście się brzegów rany, ropny wyciek, a także wykształcenie otwartej odleżyny nad wszczepionym urządzeniem. Nasilenie objawów jest związane ze stopniem zjadliwości patogennego drobnoustroju oraz funkcjonowaniem układu immunologicznego pacjenta.

Miejscowa infekcja loży może doprowadzić do zapalenia wsierdzia. W przypadku pojawienia się tego powikłania wskazane jest usunięcie urządzenia stymulującego przy zastosowaniu osłony antybiotykowej.

Infekcyjne zapalenie wsierdzia, czyli infekcja uogólniona, objawia się natomiast nawracającymi potami, spadkiem masy ciała, podwyższeniem temperatury, trudnościami z oddychaniem i nawracającym zapaleniem płuc. Powikłanie to jest groźnym stanem chorobowym, które może doprowadzić do zgonu pacjenta.

W przypadku jego wystąpienia także zaleca się całkowite usunięcie układu stymulującego i wdrożenie antybiotykoterapii (należy ją rozpocząć przed zabiegiem usunięcia urządzenia i kontynuować przez 4-6 tygodni).

Profilaktyka

Wśród istotnych metod zapobiegania rozwojowi powikłań infekcyjnych po zabiegu implantacji urządzenia elektrostymulującego wymienia się dokładną dezynfekcję przedzabiegową (za pomocą dwóch różnych substancji czynnych), profilaktykę antybiotykową, odpowiednie przygotowanie sali operacyjnej (dezynfekcja, klimatyzacja), kontrolę czasu zabiegu (nie więcej niż 2 godziny).

Źródło: Wojarska I., Powikłania infekcyjne po implantacji urządzeń do stałej stymulacji serca – przegląd piśmiennictwa i opis przypadku, „Forum Zakażeń” 2018;9(4):247–251

Przeczytaj także: Komplikacje po obrzezaniu męskim

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”:

Wczesny okres okołoznieczuleniowy – profesjonalny nadzór pielęgniarki anestezjologicznej nad pacjentem po zabiegu nefrektomii