Opatrunek hydrokoloidowy to specjalistyczny opatrunek aktywny, który skutecznie zabezpiecza ranę, a także wspiera gojenie. Składa się z pianki poliuretanowej i warstwy hydrokoloidowej, która pęcznieje w kontakcie z raną i tworzy żel wiążący wysięk i obumarłą skórę. Opatrunki hydrokoloidowe powinny być stosowane pod opieką specjalisty.

Na rynku dostępnych jest wiele opatrunków hydrokoloidowych, najczęściej dostaniemy je w postaci płytki, pasty lub żelu. Opatrunki mogą być  wzbogacane alginianem, mogą być przezroczyste/cienkie lub w specjalnym kształcie przeznaczonym do zaopatrywania ran w trudnych miejscach (np. łokcie, kolana, pięty, okolica krzyżowa).

Czym jest opatrunek hydrokoloidowy?

Hydrokoloidy zbudowane są z żelatyny, karboksymetylocelulozy sodu, polisacharydów i/lub pektyn z zewnętrzną warstwą folii poliuretanowej. Wykazują one zdolność formowania w wodzie lepkich zawiesin oraz żeli.

Opatrunki hydrokoloidowe składają się z dwóch warstw – zewnętrznej folii (która chroni przed czynnikami zewnętrznymi) oraz wewnętrznej, przylepnej, która bezpośrednio styka się z raną. Opatrunek ten zawiera substancje, które pod wpływem wysięku tworzą żel. Pozwala to na utrzymanie odpowiednio wilgotnego środowiska rany. Żel ponadto dopasowuje się do łożyska rany, a także przyspiesza regenerację, natomiast utrzymywany w łożysku może doprowadzić do  maceracji tkanek.

Jak działa opatrunek hydrokoloidowy?

Opatrunek hydrokoloidowy zapobiega nadmiernemu wyschnięciu rany, a także zakwasza środowisko rany, dzięki czemu tworzy nieprzyjazne warunki dla bytowania bakterii, natomiast przyjazne dla komórek układu immunologicznego i tkanki łącznej. Ponadto ten rodzaj opatrunku nie uszkadza nowopowstałych tkanek, łatwo dopasowuje się do ciała, chroni skórę przed uszkodzeniami związanymi z tarciem, a także łagodzi dolegliwości bólowe dzięki ochronie zakończeń nerwowych. Utrzymuje także stałą temperaturę w dnie rany, natomiast w niektórych przypadkach może przegrzewać tkanki.

Opatrunek hydrokoloidowy ma niską zdolność chłonięcia wysięku. W zależności od zastosowanego rodzaju polimerów chłonność może być zwiększona. Należy również pamiętać, że opatrunek hydrokoloidowy tworzy okluzję i nie pozwala na transport wysięku do opatrunku wtórnego, przez co może nasilać infekcję i sprzyjać rozwojowi bakterii beztlenowych.

Na jaką ranę opatrunek hydrokoloidowy?

Opatrunków hydrokoloidowych nie można stosować na wszystkie rany, a ich użycie należy konsultować ze specjalistą leczenia ran. Zalecane są na rany:

• z wysiękiem małym do umiarkowanego;
• płaskie i niezakażone;
• w okresie remodelingu/ przebudowy po zamknięciu rany;
• w profilaktyce przeciwodleżynowej;
• w leczeniu blizn przerostowych.

Opatrunku hydrokoloidowego nie należy natomiast stosować na rany zakażone, rany z dużą ilością wysięku, a także suche bez wydzieliny, oparzenia, rany gruźlicze, rany grzybicze, szarpane z objawami zakażenia, ukąszenia.

Jak stosować opatrunek hydrokoloidowy?

Opatrunek hydrokoloidowy należy nakładać na oczyszczoną (np. za pomocą soli  fizjologicznej) oraz osuszoną ranę i/lub na wypełniony uprzednio ubytek tkanek. Opatrunek należy dobrać do rozmiaru rany – powinien być około 3 cm większy od rozmiaru rany, co poprawi jego przylepność (opatrunek można przycinać). Po odklejeniu warstw ochronnych z opatrunku należy go następnie nałożyć na ranę i lekko docisnąć. Siła adhezji jest wystarczająca po około 30 minutach od aplikacji opatrunku. Opatrunki hydrokoloidowe nie wymagają dodatkowych opatrunków mocujących, można je jednak zamocować w trudnych miejscach narażonych na ruch (np. z pomocą opatrunku foliowego lub klejącej gazy, ale nie zakrywając całej powierzchni opatrunku).

Opatrunki hydrokoloidowe należy zmieniać maksymalnie co 7 dni (w profilaktyce przeciwodleżynowej po samoistnym odklejeniu), swoje zadanie najlepiej spełniają przez około 3 do 5 dni noszenia. Opatrunek należy zmienić, jeżeli pęcherz z wydzieliną zbliża się do brzegów opatrunku lub gdy warstwa żelowa zmienia swój kolor na bardziej ciemny, mętny, matowy. Należy stosować się także do zaleceń specjalisty.

Artykuły z cyklu #NaJakąRanę powstały dzięki wsparciu merytorycznemu udzielonemu przez pielęgniarkę, specjalistkę w leczeniu ran – dr Elżbietę Szkiler.

Przeczytaj poprzedni artykuł z cyklu #NaJakąRanę: