Opatrunki alginianowe należą do grupy opatrunków wykonanych z włókien poliurenidu, czyli brunatnych alg morskich. Alginiany posiadają zdolność do chłonięcia nawet 20-krotności swojej wagi, dlatego pozwalają na kontrolę wysięku lekkiego i średniego. Zapewniają także odpowiednio wilgotne środowisko gojenia i wspierają regenerację tkanek.

Opatrunki alginianowe występują jako stabilny kwas gulurowy o słabszym działaniu (który można usunąć z rany w całości) lub mniej stabilny, ale silniejszy kwas mannurowy (żel należy wypłukać z rany). W Polsce opatrunki alginianowe są dostępne w postaci:

• płytki i taśmy w wersji podstawowej;
• płytki z jonami cynku, wapnia, manganu;
• płytki z kolagenem,
• płytki ze srebrem jonowym;
• płytki z połączeniem karboksymetylocelulozy i srebra jonowego oraz dodatkowo przeszytej nitką, dzięki czemu może służyć jako sączek do przetok;
• płytki z miodem Manuka;
• żelu wodnego z alginianem sodowym;
• żelu hydrokoloidowego z alginianem sodowym;
• pasty ze srebrem jonowym;
• cienkiej płytki rozpuszczającej się do emulsji.

Jak działa opatrunek alginianowy?

Alginiany posiadają zdolność do chłonięcia nawet 20-krotności swojej wagi, a ponadto żelują w kontakcie z wysiękiem, tworząc spójną substancję. Żel pozwala na utrzymanie odpowiednio wilgotnego środowiska rany, co sprzyja gojeniu i wspomaga regenerację tkanek. W przypadku ran suchych, żel może również naśladować wysięk, a więc odpowiednio nawilżać ranę. Opatrunek stymuluje również narastanie nabłonka oraz wykazuje właściwości hemostatyczne, a także uzupełnia wapń w łożysku rany. Opatrunki alginianowe zalecane są m.in. na odleżyny, owrzodzenia czy rany cukrzycowe.

Jednak w zależności od wersji opatrunku, jego właściwości mogą się nieco różnić.

W wersji podstawowej opatrunki alginianowe nie izolują wysięku oraz bakterii i można stosować je jedynie na rany niezakażone z wysiękiem średnim do dużego. Z kolei alginiany w wersji żelu wodnego i żelu hydrokoloidowego wskazane są na rany z wysiękiem małym oraz na rany suche i niezakażone, bez cech gojenia i lekko krwawiące. Opatrunki zawierające dodatkowo srebro lub miód Manuka posiadają szerokie spektrum przeciwdrobnoustrojowe, dlatego można stosować je na rany zakażone. Miód medyczny penetruje tkanki, a z kolei jony srebra działają na poziomie wysięku w łożysku rany (nie penetrują tkanek).

Opatrunki alginianowe ze srebrem należy stosować na rany zakażone i zagrożone infekcją, z wysiękiem małym do średniego, w postaci pasty lub płytki tworzącej emulsję (mogą być również stosowane na rany z przetokami, ale o znanym dnie). Opatrunki alginianowe z miodem medycznym można stosować na każdą ranę – od suchej do mocno sączącej się.

Jak stosować opatrunek alginianowy?

Opatrunków alginianowych nie można stosować na struktury wrażliwe, takie jak ścięgna, chrząstki i kości. Alginianu nie można również stosować w przypadku uczulenia na ten składnik lub niektóre rodzaje alg.

Przed nałożeniem opatrunku na ranę należy ją dokładnie oczyścić, a następnie osuszyć. Opatrunek powinien być dopasowany do rozmiaru rany – można go przycinać i zawijać. Opatrunek należy zmieniać po pełnym zżelowaniu substancji i nie rzadziej niż co 5-7 dni, a w przypadku opatrunku z dodatkiem miodu Manuka – co 1-2 dni lub po odbarwieniu opatrunku.

Opatrunki alginianowe zawsze wymagają opatrunku wtórnego (wierzchniego) dobranego w zależności od ilości wysięku w ranie (np. opatrunki piankowe, chłonne lub SAP) oraz obecności zakażenia (np. nieprzylepne w obecności zakażenia, a bez cech infekcji – przylepne z obramowaniem lub samoprzylepne).

Artykuły z cyklu #NaJakąRanę powstały dzięki wsparciu merytorycznemu udzielonemu przez pielęgniarkę, specjalistkę w leczeniu ran – dr Elżbietę Szkiler.

Przeczytaj wszystkie artykuły z cyklu #NaJakąRanę.

Źródła:

Murphy P. S., Evans G. R. D., Advances in Wound Healing: A Review of Current Wound Healing Products. Plastic Surgery International Volume 2012, Article ID 190436, 8 pages. http://dx.doi.org/10.1155/2012/190436

Nielsen J., Fogh K., Clinical utility of foam dressings in wound management: a review. Department of Dermatology, Aarhus University Hospital, Aarhus, Denmark 2015:2: 31—3

Piaggesi A., Läuchli S.,  Franco Bassetto F., Biedermann T., Alexandra Marques A., Najafi B., Scarpa C.,   Seimetz D., Triulzi I., Turchetti G., Vaggelas A., Advanced therapies in Wound management. Cells and tissuebased therapies, physical and biophysical therapies, smart and it-based technologies. Health economics and regulatory issues. Journal of Wound Care. EWMA Document 2018;27(6)

Sharma S., Dua A., Malik A., Third generation materials for Wound Dressings. IJPSR, 2014; Vol. 5(6): 2113-2124.

Szkiler E., „Właściwości  i zastosowanie nowoczesnych opatrunków aktywnych”, Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece. 2021;7(1):9–14

Strohal R.,  Dissemond J., Jordan O’Brien J., Piaggesi A., Rimdeika R., Young T., Apelqvist J. EWMA Document: Debridement An updated overview and clarifi cation of the principle role of debridement. Journal of Woun Care. EWMA Document 2013;22(1)