Wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny) jest bezpośrednim zagrożeniem życia, ponieważ dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia i niedotlenienia narządów wewnętrznych. Do wstrząsu może dojść podczas operacji, ale także w wyniku rozległych urazów otwartych lub wewnętrznych doznanych na skutek wypadku. Konieczne jest udzielenie pierwszej pomocy i wezwanie pogotowia.
Wstrząs hipowolemiczny spowodowany jest zmniejszeniem obojętności krwi krążącej w organizmie i może wystąpić w przypadku krwotoku. Wyróżnia się dwa jego rodzaje: wewnętrzny i zewnętrzny. Krwotok wewnętrzny to wylew krwi z naczyń krwionośnych do zamkniętych przestrzeni lub jam ciała. Krwotok zewnętrzny charakteryzuje się utratą krwi, dochodzi do uszkodzenia mechanicznego tkanek ciała i naczyń krwionośnych.
Wstrząs krwotoczny – przyczyny
Do wstrząsu krwotocznego może dojść przede wszystkim podczas operacji, ale nie tylko. Innymi przyczynami są także:
- rozległe urazy otwarte lub wewnętrzne doznane na skutek wypadków,
- poważne oparzenia na dużym obszarze ciała,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- samoistne krwawienia związane m.in. ze słabą krzepliwością krwi,
- krwawienie pooperacyjne,
- pękniecie ciąży pozamacicznej,
- krwawienie z żylaków przełyku u osób cierpiących na niewydolność wątroby.
Konsekwencją wstrząsu hipowolemicznego jest niewydolność wielonarządowa.
Wstrząs krwotoczny – objawy
Objawy będą zależały od wielu czynników, takich jak:
- okoliczności zdarzenia,
- temperatura otoczenia (niebezpieczniejsza jest niska temperatura),
- objętość utraconej krwi,
- czas, w którym doszło do krwotoku,
- ból,
- miejsce wystąpienia krwotoku.
Do objawów wstrząsu należą:
- osłabienie,
- wzmożone pragnienie,
- bladość skóry,
- skurczowe ciśnienie tętnicze <90 mmHg,
- tachykardia,
- przyspieszenie i spłycenie oddechu,
- zimna, wilgotna skóra,
- zmniejszone wydzielanie moczu,
- splątanie, lęk.
Fazy wstrząsu hipowolemicznego
Na samym początku wstrząsu hipowolemicznego dochodzi do obniżenia ciśnienia krwi, co w konsekwencji doprowadza do spadku ukrwienia w narządach wewnętrznych. Fazy wstrząsu przebiegają następująco:
- pierwsza faza – organizm próbuje się bronić, dochodzi do próby wyrównania ciśnienia krwi w organizmie poprzez przyśpieszone bicie serca i skurcz naczyń;
- druga faza – organizm zabezpiecza najważniejsze ograny, takie jak mózg, serca, płuca, dzieje się tak kosztem ukrwienia skóry i kończyn;
- trzecia faza – występują zmiany metaboliczne, konsekwencją jest niedotlenienie komórek, dochodzi do niekorzystnych zmian w ich metabolizmie;
- czwarta faza – jest to ostatnia i nieodwracalna faza – dochodzi do bezpośredniego zagrożenia życia: krytyczny spadek ciśnienia, spowolnienie pulsu, agregacja składników krwi i niewydolność wielonarządowa.
Wstrząs krwotoczny – leczenie
Pierwszą i najważniejszą czynnością, którą należy podjąć, jest zatamowanie krwawienia w przypadku krwotoku zewnętrznego. Należy pamiętać, że jeśli w ranie znajduje się ciało obce, nie wolno go wyciągać. Następnie trzeba jak najszybciej zadzwonić po pogotowie. W szpitalu głównym zadaniem jest przywrócenie objętości wewnątrznaczyniowej i podaży płynów dożylnie (płynoterapia). Leki stosowane przez lekarzy we wstrząsie wpływają na kurczliwość serca i naczyń krwionośnych.
Źródło:
Medycyna ratunkowa. Postępowanie przedszpitalne w obrażeniach ciała, red. naukowa P. Guła, W. Machała, Warszawa 2022
wylecz.to.pl, mp.pl
