Miód Manuka powstaje z pyłku i nektaru krzewu Manuka, nazywanym także krzewem herbacianym, zbieranym wyłącznie w Nowej Zelandii. Obok jonów srebra, miód Manuka jest jedną z substancji najczęściej wykorzystywanych w antyseptyce, gdyż posiada szerokie spektrum bójcze wobec bakterii i grzybów.

Opatrunki z miodem Manuka na rynku Polskim dostępne są: w formie żelu i maści z cynkiem, miodu płynnego, nieprzywierającego opatrunku siatkowego, nieprzywierającego opatrunku z tkaniny tiulowej, opatrunku alginianowego nasączonego miodem.

Jak działa opatrunek z miodem Manuka?

Działanie opatrunku z miodem Manuka jest niezależne od endogennego nadtlenku wodoru (H2O2) – na świecie są dostępne miody medyczne, których podstawowe działanie bójcze opiera się na tworzeniu H2O2 i stresu oksydacyjnego.

Miody medyczne są sterylizowane i pozbawione 24 alergenów charakterystycznych dla miodów spożywczych. Miód zawiera ponad 200 różnych substancji, w tym m.in. składniki mineralne – np. wapń, miedź, żelazo, magnez, mangan, fosfor, potas, sód i cynk, enzymy białkowe, witaminy: A, B1, B2, B3, B6, C, E, K. Miód Manuka przerywa QS, czyli porozumiewanie enzymatyczne drobnoustrojów, dzięki czemu uniemożliwia rozwój zakażenia.

Jakie jest zastosowanie opatrunku z miodem Manuka?

Obok jonów srebra, miód Manuka jest jedną z najczęściej wykorzystywanych substancji w antyseptyce, gdyż posiada szerokie spektrum bójcze wobec bakterii i grzybów (nawet w 14-krotnym rozcieńczeniu wysiękiem lub dodatkowo zastosowanym żelem antybakteryjnym). Opatrunek ten posiada właściwości immunomodulacyjne, niweluje ponadto nieprzyjemny zapach, a dzięki działaniu osmotycznemu utrzymuje właściwe nawilżenie każdej rany – miody medyczne można stosować na rany suche i z dużą ilością wysięku.

Miód Manuka redukuje oporność bakterii na antybiotyki, a dzięki właściwościom hiperosmolarnym redukuje nadmiar wody w tkankach (np. w obrzęku zapalnym), co skutkuje niedostępnością tkanek dla drobnoustrojów. Miód Manuka obniża pH łożyska rany (pH miodu wynosi 3,4-6,1), co uniemożliwia rozwój i ułatwia redukcję zakażenia. Ponadto miód Manuka zapobiega przyklejaniu się opatrunku do łożyska rany i zapobiega wystąpieniu maceracji skóry oraz gromadzeniu się cytokin, proteinaz i toksyn bakteryjnych w ranie.

Na jaką ranę opatrunek z miodem Manuka?

Miód Manuka wskazany jest zarówno na rany zakażone i niezakażone, niezależnie od poziomu wysięku – można stosować go zarówno na rany suche, jak i z dużą ilością wydzieliny – rany pokryte martwicą, biofilmem czy bez cech gojenia.

Opatrunek siatkowy z miodem Manuka ma działanie zarówno przeciwdrobnoustrojowe, jak i ochronne dla struktur wrażliwych i można stosować go w terapii podciśnieniowej. Alginian z miodem Manuka znajduje zastosowanie w ranach lekko krwawiących i bez cech gojenia. W przypadku głębokich zakażeń rekomendowane jest połączenie miodu Manuka ze srebrem jonowym lub innymi antyseptykami (poza związkami jodu). Miód Manuka niszczy również komórki nowotworowe w łożysku rany, a więc można stosować go na rany nowotworowe.

Opatrunków z miodem Manuka nie powinny jednak stosować osoby, u których wystąpiła nadwrażliwość na jad pszczeli, olejek z drzewa herbacianego lub miód.

Jak stosować opatrunek z miodem Manuka?

Uprzednio oczyszczoną i osuszoną ranę należy pokryć 2-3 mm warstwą miodu płynnego lub alginianem albo tkaniną tiulową i dodatkowo zabezpieczyć opatrunkiem piankowym (w zależności od głębokości rany). Częstotliwość zmiany opatrunku zależy od rodzaju opatrunku z miodem Manuka, jednak zaleca się, by miód płynny zmieniać co około 1-2 dni, a opatrunek siatkowy, alginian i tkaninę tiulową, po odbarwieniu opatrunku (najczęściej do 2-3 dni).

Artykuły z cyklu #NaJakąRanę powstały dzięki wsparciu merytorycznemu udzielonemu przez pielęgniarkę, specjalistkę w leczeniu ran – dr Elżbietę Szkiler.

Przeczytaj poprzedni tekst z cyklu #NaJakąRanę:

Źródła:

• Gottrup F., Apelqvist J., Bjansholt T., Cooper R., Moore Z., Peters E.J.G., Probst S., EWMA Document: Antimicrobials and Non-healing Wounds Evidence, controversies and suggestions. Journal of Wound Care Vol 2 2. No 5. EWMA Document 2013
• Al-Waili N. S., Salom K., Al-Ghamdi A. A., Honey for Wound Healing, Ulcers, and Burns; Data Supporting Its Use in Clinical Practice. The Scientific World JOURNAL (2011) 11, 766–787 ISSN 1537-744X; DOI 10.1100/tsw. 2011. 78
• Bjarnsholt T., Schultz G., Kirketerp-Møller K., Fletcher J., Malone M., The role of biofilms in delayed wound healing. World Union of Wound Healing Societies (WUWHS). Florence Congress. Position Document. Management of Biofilm. Wounds International [23] 2016:4-9
• Bowler P.G., Antibiotic resistance and biofilm tolerance: a combined threat in the treatment of chronic infections. JOURNAL OF WOUND CARE VOL 27, NO 5, MAY 2018: 273-277
• Roberts A.E.L., Brown H.L., Jenkins R.E., On the antibacterial effects of manuka honey: mechanistic insights. Research and Reports in Biology 2015:6 215–224
• Rutherford S.T., Bassler B.L., Bacterial Quorum Sensing: Its Role in Virulence and Possibilities for Its Control. Cold Spring Harb Perspect Med 2012;2:a012427
• Seckam A., Cooper R., Wpływ miodu na rany: aktualizacja do najnowszych wyników badań. Wounds International 2013;4(1)
• Sibbald R.G., Goodman L., Armstrong D.G. et al., Wound Bed Preparation 2021. Advances in Skin & Wound Care, April 2021 pp183-195
• White R., Manuka honey in wound management: greater than the sum of its parts?, JOURNAL OF WOUND CARE VOL 25, NO 9, SEPTEMBER 2016
• Yaghoobi R., Kazerouni A., Ory kazerouni, Evidence for Clinical Use of Honey in Wound Healing as an Anti-bacterial, Anti-inflammatory Anti-oxidant and Anti-viral Agent: A Review. Jundishapur Journal of Natural Pharmaceutical Products. 2013 August; 8(3):100-4.