W wyniku kontaktu z zakażonym zwierzęciem u człowieka może wystąpić grzybica powierzchniowa lub uogólniona. W zależności od rodzaju grzybicy mogą się pojawić różne objawy, takie jak stany zapalne, złuszczanie naskórka, pęcherze, a w przypadku kryptokokozy zaburzenia układu nerwowego i pracy płuc.
Najczęściej występującymi odmianami grzybicy odzwierzęcej w Polsce są grzybica skóry gładkiej oraz skóry owłosionej. Do występujących u zwierząt dermatofitów, czyli grzybów wywołujących zakażenie grzybiczne – dermatofitozę, należą grzyby z rodzajów Microsporum oraz Trichophyton. Grzyby te są oporne na niekorzystne warunki środowiska i łatwo przenoszone z jednego organizmu na drugi. W przypadku ludzi najczęściej do zakażenia dochodzi przez zarażenie się od zwierzęcia domowego lub osoby, która miała kontakt z zakażonym stworzeniem.
Grzybica skóry gładkiej
Niezależnie od tego, do jakiej odmiany należy grzyb zoofilny powodujący grzybicę skóry gładkiej, występują podobne objawy oraz lokalizacja zmiany. Najczęściej są to liczne i duże okrągłe lub owalne ogniska na skórze twarzy, szyi, klatki piersiowej, a także kończyn, pachwin czy pośladków. Zakażony obszar jest zaczerwieniony, z lekkim przejaśnieniem w części centralnej. Następnie pojawia się postępujący proces złuszczenia, szczególnie na obwodzie zmiany, gdzie zwykle występuje nasilenie objawów. W miejscu zmiany mogą się tworzyć tarczki z zaschniętego wysięku wraz ze złuszczonym naskórkiem. Objawom zazwyczaj towarzyszy świąd. W przypadku przewlekłej grzybicy mogą się pojawić drobne krostki i pęcherzyki z wysiękiem surowiczym.
Grzybica występująca w efekcie działania dermatofitów Tinea przebiega podobnie u ludzi i u zwierząt. U osób z obniżoną odpornością grzybica skóry gładkiej wywołanej przez grzyby Tinea cutis glabrae może stanowić źródło grzybicy układowej.
Grzybica skóry owłosionej
Grzybica owłosionej skóry głowy wywołana jest najczęściej przez dwa gatunki zoofilnych dermatofitów: Microsporum canis, które często spotykane są u kotów oraz psów i wywołują grzybicę drobnozarodnikową, oraz Trichophyton mentagrophytes, występujące u psów, kotów, koni i gryzoni hodowlanych.
Objawem występującym przy grzybicy wywołanej Microsporum canis są włosy ułamane równo na wysokości kilku milimetrów od powierzchni skóry. Pojawia się niewielki odczyn zapalny i złuszczanie naskórka. Na obszarze objętym grzybicą występują zmiany w postaci okrągłych ognisk położonych w okolicy skroniowej lub potylicznej.
Szacuje się, że około 76 proc. przypadków grzybic skórnych u dzieci to grzybica drobnozarodnikowa, a jej najczęstszą przyczyną (ok. 70 proc. przypadków) jest zakażenie grzybami z gatunku Microsporum canis.
Trichophyton mentagrophytes natomiast wywołuje grzybicę głęboką. Objawia się ostrymi stanami zapalnymi w postaci guzów z licznymi krostkami na powierzchni, co sprzyja wypadaniu włosów.
Grzybica uogólniona – kryptokokoza
Grzybica uogólniona o charakterze odzwierzęcym może wystąpić w wyniku kontaktu z odchodami gołębi i kur. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą wziewną, poprzez wdychanie zakażonego powietrza. Grzybem odpowiedzialnym za wywołanie kryptokokozy, zwanej również drożdżycą europejską, jest Cryptococcus neoformans. Zakażenie może się rozwijać zarówno na narządach wewnętrznych, jak i na powierzchni skóry. Szczególnie atakuje układ nerwowy i płuca.
W wyniku zakażenia najczęściej dochodzi do kryptokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Schorzeniu towarzyszą takie objawy jak zaburzenia widzenia i bóle głowy. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się zaburzenia psychiczne, sztywność karku, śpiączka, może dojść do zgonu chorego.
W przypadku łagodnego przebiegu kryptokokozy mogą się pojawić zmiany w płucach, na skórze, wątrobie i innych narządach.
Źródła:
A. Fariaszewska, Charakterystyka dermatofitów na przykładzie zoofilnego gatunku Trichophyton mentagrophytes, „Przegląd Hodowlany” 2011, nr 2, s. 31-33.
B. Dworecka−Kaszak, Zwierzęta jako potencjalne źródło zakażeń grzybiczych u ludzi, „Wiadomości Parazytologiczne” 2008, nr 54 (2), s. 101-108.
A. Kuźniak, S. Shawkat i D. Jenerowicz, Zasady postępowania w wybranych powierzchniowych zakażeniach grzybicznych, „Wiadomości dermatologiczne” 2019, nr 5.
S. Gabryś, Kryptokokoza (drożdżyca europejska, toruloza): objawy i leczenie, dostęp online: 29.06.2021.
Przeczytaj także: Ropne guzy oznaką grzybicy odzwierzęcej
