Fitoterapia, czyli ziołolecznictwo, może stanowić skuteczną metodę wspomagania terapii ran. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do stosowania tego rodzaju leczenia i jakie efekty można dzięki niemu uzyskać?

Preparaty lecznicze z zawartością ziół mają szerokie zastosowanie w leczeniu trudno gojących się ran. Rośliny takie jak arnika, nagietek czy kasztanowiec wykazują działanie przeciwobrzękowe, łagodzą stany zapalne, zmniejszają dolegliwości bólowe i stymulują gojenie, dzięki czemu mają pozytywny wpływ na proces leczenia ran.

Należy jednak pamiętać, że fitoterapia nie może całkowicie zastąpić leczenia, zgodnego z międzynarodowymi protokołami, a jedynie je wspomagać.

Arnika

Arnika zawiera wiele związków i substancji o pozytywnym wpływie na organizm, takich jak m.in. flawonoidy, fitosterole, karotenoidy, saponiny, triterpeny oraz sole mineralne.

Preparaty i maści na bazie arniki wykazują działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne i regenerujące, a ponadto działają przeciwbólowo. Ma również właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Arnika wzmacnia naczynia włosowate i zmniejsza ich przepuszczalność, dzięki czemu pozytywnie wpływa na krążenie. Ze względu na tę właściwość jest stosowana w leczeniu siniaków i silnych obrzęków. Znajduje zastosowanie również w przypadku leczenia objawów skórnych występujących po ukąszeniach owadów (owrzodzenia, stany zapalne), a także w terapii aft i czyraków. Arnika może być również stosowana na powierzchowne oparzenia (I i II stopnia).

Nie powinno się jej natomiast stosować na rany otwarte i owrzodzenia, ponieważ może prowadzić do podrażnień oraz objawów takich jak wysypka, pokrzywka, pęcherze.

Nagietek

Preparaty z zawartością nagietka lekarskiego działają przeciwzapalnie i stymulują gojenie się ran, mają również działanie ochronne na skórę. Spowodowane jest to wysoką zawartością karotenoidów, czyli związków prowitaminy A biorących udział w procesach powstawania i regeneracji nabłonka, a także saponin triterpenowych, flawonoidów oraz polisacharydów i steroli. Nagietek wykazuje również działanie przeciwgrzybicze.

Preparaty na bazie tej rośliny mogą być stosowane wspomagająco w leczeniu stanów zapalnych skóry, niewielkich ran (np. otarć), owrzodzeń oraz odmrożeń i powierzchownych oparzeń. Stosuje się je również na stłuczenia, obrzęki i zasinienia. Dzięki właściwościom łagodzącym i przeciwświądowym wykorzystywane są również na zmiany po ukąszeniach owadów.

Nagietek może być również stosowany na świeże blizny pooperacyjne.

Preparatów na bazie nagietka nie należy natomiast stosować na otwarte rany i rozległe uszkodzenia skóry ze względu na ryzyko alergii lub podrażnienia.

Kasztanowiec

Preparaty na bazie kasztanowca działają antyseptycznie i przeciwzapalnie. Ponadto wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne, a także zwiększają ich elastyczność, dzięki czemu poprawiają krążenie. Stymulują procesy naprawcze tkanek. Właściwości lecznicze kasztanowca wynikają z zwartości escyny, czyli saponiny triterpenowej, a także karotenoidów, flawonoidów, kumaryny i garbników.

Preparaty z kasztanowca są stosowane w leczeniu krwiaków i obrzęków pourazowych, stłuczeń, zmian troficznych skóry, a także stanów zapalnych. Z powodzeniem stosuje się je również w terapii owrzodzeń i hemoroidów, jak również niewielkich oparzeń i odmrożeń.

Preparatów z wyciągiem z kasztanowca nie należy natomiast stosować w obrębie błony śluzowej, na otwarte rany oraz zmiany popromienne.

Źródło:

A. Grys, Z. Łowicki i in., Rośliny zielarskie w leczeniu chorób skóry – bezpieczeństwo i zastosowanie, Postępy Fitoterapii 3/2011.

J. Nawrot, J. Fornowicz-Porowska i in., Arnika górska jako roślina lecznicza, Postępy Fitoterapii 1/2021.

mp.pl

Przeczytaj także: Badania: pajęczyna nie posiada zdolności przeciwdrobnoustrojowych

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Forum Zakażeń”: