Warunkiem skutecznego leczenia rany jest prawidłowe rozpoznanie etiologii oraz ocena rany, uwzględniająca stan brzegów, łożyska, tkanek okalających oraz wysięk. Pozwala to wdrożyć postępowanie najlepiej odpowiadające potrzebom pacjenta. W niniejszym cyklu prezentujemy kryteria rozpoznania różnych typów ran wraz ze zdjęciami.
Oceny rany należy dokonać podczas pierwszej wizyty pacjenta w gabinecie. Podstawowym narzędziem, które należy wykorzystać do tego celu, jest tzw. trójkąt rany.
Więcej informacji na temat oceny rany znajdziesz tutaj
Następnie ranę należy ocenić w skali, która odpowiada etiologii rany:
- skala NPUAP – odleżyny
- klasyfikacja Fontaine’a – owrzodzenia niedokrwienne
- skala CEAP – owrzodzenia żylne
- skala SINBAD – owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej (opieka domowa)
- skala PEDIS – owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej (opieka ambulatoryjna i lecznictwo zamknięte)
- skale NERDS i STONEES – rany zakażone
W sporządzeniu charakterystyki rany pomaga kolorowa skala oceny rany.
Poniżej pokazujemy, jak zastosować te narzędzia w praktyce na przykładzie ran nowotworowych.
Przypadki kliniczne – owrzodzenia nowotworowe
Przypadek 1: owrzodzenie nowotworowe skroni
Okalające tkanki: Niezmienione
Brzegi rany: Nieregularne
Łożysko: Suche, pokryte czarną martwicą
Skala kolorowa: Rana zielono-czarna
Przypadek 2: owrzodzenie nowotworowe klatki piersiowej
Okalające tkanki: Niezmienione
Brzegi rany: Wywinięte
Łożysko: Tkanki znacznie przerastające powierzchnię skóry, krwawiące, z tkanka martwiczą, tkanki zszyte szwami
Skala kolorowa: Rana zielono-żółta
Przypadek 3: rana nowotworowa przedramienia
Okalające tkanki: Niezmienione
Brzegi rany: Wywinięte
Łożysko: Rozpulchniona, krwawiąca ziarnina znacznie przerastająca powłoki skórne
Skala kolorowa: Rana zielono-żółta
Przypadek nr 4: rana nowotworowa przedniej części goleni
Okalające tkanki: Niezmienione
Brzegi rany: Wywinięte
Łożysko: Rozpulchniona, krwawiąca ziarnina znacznie przerastająca powłoki skórne
Skala kolorowa: Rana zielono-czerwona
Przypadek 5: rana nowotworowa goleni
Okalające tkanki: Niezmienione
Brzegi rany: Wałowate
Łożysko: Obecność surowiczego wysięku
Skala kolorowa: Rana zielono-żółta
Przypadek nr 6: przerzut nowotworu do gruczołu piersiowego
Okalające tkanki: Twarde, przebarwione, pokryte twardymi guzami do wysokości barku
Brzegi rany: Nieregularne, płaskie
Łożysko: Z małą ilością wysięku, pokryte martwicą żółtą
Skala kolorowa: Rana zielono-czarna
Przypadek 7: mięsak goleni
Okalające tkanki: Z blizną, lekko zaczerwienione i obrzęknięte
Brzegi rany: Odwarstwione od dna, pokryte martwicą żółtą
Łożysko: Z głębokimi kieszeniami wokół kończyny, pokryte martwicą żółtą suchą, u góry widoczna odsłonięta kość piszczelowa, z małym wysiękiem
Skala kolorowa: Rana zielono-czarna
