Oparzenie gorącym olejem to jeden z rodzajów oparzeń termicznych, czyli spowodowanych wysoką temperaturą. Ten rodzaj uszkodzenia skóry jest bardzo powszechny, ale też niebezpieczny. W wyniku kontaktu skóry z gorącym olejem może dojść do poważnych uszkodzeń skóry i tkanek podskórnych. Sprawdź, jak postępować w przypadku oparzenia gorącym olejem.

Do oparzeń termicznych zaliczamy poparzenie się wrzącą wodą lub parą wodną, rozgrzanym przedmiotem, np. żelazkiem lub rozgrzanym tłuszczem. Do uszkodzenia dochodzi, kiedy substancja ma 42°C lub więcej.

Oparzenie rozgrzanym olejem jest dużo niebezpieczniejsze od oparzenia wodą, ze względu na wysoką różnicę temperatur. Tłuszcz może rozgrzać się, aż do 400 °C, co powoduje dużo głębsze uszkodzenie tkanek skórnych i podskórnych. Z kolei woda wrze w 100 °C. Olej jest również słabym przewodnikiem ciepła, dlatego nawet podczas intensywnego schładzania na powierzchni tworzy się warstwa zimnego tłuszczu. Część przylegająca do skóry nadal jest bardzo gorąca i powoduje dalsze uszkodzenia tkanki skórnej. Takie oparzenia są także bardzo bolesne.

Charakterystyka oparzeń gorącym olejem

Wygląd miejsca po oparzeniu olejem zależy od stopnia, w jakim skóra została uszkodzona. Wyróżniamy 4 stopnie oparzeń ze względu na intensywność ran.

I stopień – skóra jest zaczerwieniona, przybiera kolor czerwony, może pojawić się obrzęk.

II stopień – zaczynają pojawiać się bąble i pęcherze, następnie wysięk, może dojść do częściowego odchodzenia naskórka.

III stopień – dochodzi do poparzenia głębszych warstw, uszkodzenie może sięgać mięśni i kości. Chory nie czuje już bólu, ponieważ dochodzi do destrukcji nerwów czuciowych.

IV stopień– dochodzi do zwęglenia skóry i martwicy.

Oparzenia lekkie obejmują obszar mniejszy niż 10% powierzchni ciała. Najczęściej są to oparzenia I i II stopnia. Średnie dotyczą uszkodzeń od 10% do 25% skóry u osób dorosłych, natomiast u dzieci już od 10%. Ciężkie oparzenie występuje, kiedy rany zajmują powyżej 25% powierzchni ciała, u dzieci dotyczy to 15% powierzchni skóry.

Pierwsza pomoc w przypadku oparzenia gorącym olejem

W przypadku oparzenia gorącym olejem najważniejsze jest jak najszybsze ochłodzenie uszkodzonego miejsca zimną (ale nie lodowatą) wodą. Istotne jest również zdjęcie ubrania poszkodowanego (o ile to możliwe), jeżeli olej znalazł się na materiale. Takie postępowanie ma na celu zapobiegnięcie przyklejenia się ubrania do ciała. Tak samo postępujemy z biżuterią. Jeśli nie możemy zdjąć pierścionków, ponieważ palce zaczęły puchnąć, biżuterię niezwłocznie należy przeciąć.

W przypadku oparzeń I stopnia podczas schładzania wodą warto stosować się do zasady „trzech piętnastek”, czyli przez 15 minut polewać oparzenie zimną wodą o temperaturze ok. 15 ℃, z wysokości ok. 15 centymetrów. Należy zacząć od chłodnej wody i stopniowo przechodzić do zimniejszej. Nie należy przerywać polewania miejsca uszkodzenia wodą, nawet jeżeli pierwszy ból przejdzie. Jeżeli dojedzie do oparzenia II stopnia, należy schładzać miejsce przez minimum 30 minut.

Po schłodzeniu oparzenia na ranę należy założyć jałowy opatrunek. Bardzo dobrze sprawdzą się tutaj opatrunki hydrożelowe, które nie tylko chłodzą ranę, ale również zdezynfekują ją i ochronią przed zanieczyszczeniem z zewnątrz. Zastosowanie hydrożelowego opatrunku może również zmniejszyć ryzyko wystąpienia blizny. Dobrym rozwiązaniem na ranę pooparzeniową są również pianki chłodzące, kremy i aerozole na oparzenia. Opatrunek każdorazowo należy zakładać w rękawiczkach, by uniknąć ryzyka zakażenia rany.

W przypadku oparzeń III stopnia, zaraz po schłodzeniu rany wodą, należy jak najszybciej udać się do szpitala. Uszkodzenia dużych powierzchni ciała wymagają hospitalizacji. W przypadku poparzeń u dzieci nawet najmniejsze uszkodzenie należy skonsultować z lekarzem. Wynika to z faktu, że skóra u najmłodszych pacjentów jest bardzo wrażliwa.

Czego nie wolno robić przy oparzeniu gorącym olejem?

Pod wpływem emocji i bólu możemy popełnić kilka istotnych błędów podczas pierwszej pomocy przy poparzeniu się olejem. Należy jednak pamiętać, że przy oparzeniu nie należy:

• próbować odrywać materiału, który przykleił się do skóry – należy delikatnie wyciąć ubranie dookoła;
• nakładać kremów i tłustych maści na świeżą ranę;
• przebijać pęcherzy, które tworzą się na skórze;
• jeżeli oparzenie wymaga interwencji lekarza – nie podawać nic do picia i jedzenia – może zaistnieć konieczność zastosowania znieczulenia, a spożyty posiłek to uniemożliwia.

Leczenie ran po oparzeniu gorącym olejem

I i II stopień oparzenia najczęściej nie wymaga konsultacji lekarskiej. I stopień oparzenia może się zagoić w ciągu kilku dni, II stopień uszkodzenia regeneruje się w ciągu 2 tygodni. Najważniejsze jest odpowiednie zaopatrzenie rany jałowym opatrunkiem. Zalecane jest także korzystanie ze środków przeznaczonych do leczenia oparzeń. Ważne jest również, by obserwować ranę, jeśli zacznie się sączyć ropa lub zacznie narastać obrzęk, należy udać się do lekarza.

Ciężkie oparzenia najczęściej wymagają interwencji chirurgicznej. Wykonuje się wtedy zabieg wycięcia martwicy i przeszczepienia skóry, o ile zachodzi taka potrzeba. Rokowania uzależnione są od tego, jak rozległe jest oparzenie.

Zapobieganie oparzeniom gorącym olejem

Oparzenie gorącym olejem jest bardzo powszechne, natomiast można mu skutecznie zapobiec. Przede wszystkim podczas smażenia należy zachować szczególną ostrożność.

Aby uniknąć oparzenia olejem, należy wyeliminować możliwość kontaktu rozgrzanego oleju z wodą. Nie należy wkładać świeżo umytych lub mrożonych produktów na mocno rozgrzany olej. Ryzyko oparzenia zminimalizuje również używanie rękawiczek podczas przenoszenia naczyń z gorącym olejem. Z kolei jeśli dojdzie do zapalenia się tłuszczu, nie wolno gasić go wodą, ze względu na ryzyko reakcji podobnej do eksplozji. Należy nakryć patelnię lub inne naczynie pokrywką tak, aby odciąć dopływ tlenu.

Blizny pooparzeniowe

Blizny pooparzeniowe stanowią duże wyzwanie dla medycyny, ze względu na nierównomierne, rozległe i głębokie uszkodzenie tkanek. Ponadto blizny pooparzeniowe mogą być również bardzo bolesne. Dlatego ważna jest odpowiednia pielęgnacja uszkodzenia po zagojeniu się rany. W tym celu można stosować maści i specjalne kremy na blizny. Na płytsze blizny można stosować peelingi chemiczne lub zabieg dermabrazji, prowadzący do złuszczenia się naskórka.

Medycyna estetyczna zawiera szereg zabiegów poprawiających wygląd  blizny. Do takich zaliczamy między innymi:

• laser frakcyjny – polega na stymulowaniu skóry laserowym impulsem; redukuje blizny, prowadzi do wytwarzania się kolagenu i elastyny; proces ten nie sprawia dużego bólu, jednak odczuwalne jest lekko nieprzyjemne mrowienie;
• fale radiowe – prowadzą do pobudzenia włókien kolagenowych i elastylowych, pierwsze rezultaty widać już po 3-5 tygodniach. Podczas zabiegu z użyciem fal radiowych wywołuje się efekt termiczny, który zachodzi w tkance w wyniku przepływu przez skórę prądu wysokiej częstotliwości;
• termolifting NIR – działa na podczerwień; prowadzi do podgrzania się skóry i kurczenia się włókien kolagenowych, co prowadzi do ujędrnienia się skóry;
• mezoterapia igłowa – polega na nakłuwaniu skóry, aplikuje się wtedy specjalne substancje aktywne; zabieg jest bezbolesny i nieinwazyjny;
• endermologia – pobudzenie skóry poprzez masaże.

W redukcji blizn, szczególnie w celu leczenia jej powikłań (np. przykurczy) można również skorzystać z zabiegów fizjoterapeutycznych, np. mobilizacji blizny lub kinesiotapingu. Niekiedy wskazane jest również chirurgiczne wycięcie blizny.

Źródło: hellozdrowie.pl, pooparzeniu.pl, mp.pl, matopat24.pl, forumleczeniaran.pl, wrosinski.pl