W praktyce klinicznej blizny klasyfikuje się ze względu na ich czas powstania, wygląd oraz pochodzenie. Inaczej wyglądają blizny po operacji, zabiegu, oparzeniu, urazu czy w przebiegu danej choroby. Niekiedy dochodzić może również do rozwoju blizny patologicznej, której towarzyszą dolegliwości bólowe, przykurcze lub uczucie ściągania.
![](https://forumleczeniaran.pl/wp-content/uploads/2023/01/126998400_l-scaled.jpg)
Blizna jest pozostałością po zagojonej ranie. To tkanka łączna włóknista, która wykształca się w procesie gojenia i zastępuje uszkodzoną lub przerwaną tkankę. Wielkość i widoczność blizny uzależniona jest od wielkości rany, jej głębokości, a także powodu powstania, przebiegu procesu gojenia i indywidulanych predyspozycji organizmu do rekonstrukcji. Również infekcja w przebiegu gojenia może wpłynąć na rozmiar blizny.
Podział blizn ze względu na czas powstania
- blizna niedojrzała – zwykle czerwona, lekko wypukła – to następstwo świeżo zagojonej rany. Z upływem czasu blizna staje się płaska i upodabnia się do skóry, która ją otacza. Ten rodzaj blizny może powodować świąd, a czasem nawet ból;
- blizna dojrzała – o jasnej barwie, jeżeli proces gojenia przebiega prawidłowo, płaska, miękka, elastyczna w dotyku. Poziom dojrzałości blizna może osiągać nawet przez 2 lata. Dojrzała blizna nie powinna mieć wypukłości i przynosić dolegliwości, np. przykurczy czy uczucia ściągania blizny.
Podział blizn ze względu na wygląd
Blizny patologiczne najczęściej powstają na skutek nadmiaru produkcji fibroblastów, zwiększonej syntezy kolagenu, a także zmniejszonej wrażliwości włókien kolagenowych. Zwykle są grube, twarde, przerośnięte i towarzyszą im dolegliwości, takie jak świąd, ból czy ograniczenie ruchomości. Wśród blizn patologicznych wyróżniamy:
- blizna przerostowa – powstaje na skutek przedłużającego się procesu gojenia, rozrasta się nadmiernie w obrębie uszkodzonej skóry, a także ma charakterystyczny, czerwony lub różowy kolor. Ponadto jest zgrubiała, wypukła, wystająca ponad skórę. Rozrost może się samoistnie cofać i doprowadzić do zmniejszenia blizny, natomiast blizny przerostowe często wykazują również tendencję do dalszego rozrostu;
- blizna zanikowa (atroficzna) – okrągła i wklęsła (np. rozstępy, blizny po trądziku, ospie wietrznej). Najczęściej powstaje na skutek zakłócenia procesu gojenia rany i wytwarzaniem się zbyt małej ilości kolagenu, ale także w wyniku nieprawidłowego stosowania leczenia sterydami, a także ze względu na nadmierne rozciąganie skóry i rozpadu włókien kolagenowych;
- bliznowiec (keloid, guz łącznotkankowy) – pojawia się po pełnym zagojeniu rany. Blizna rozrasta się ponad obręb rany pierwotnej i nie ulega samoistnej regresji. Jest zgrubiała, włóknista, czerwona lub fioletowa o nieregularnym lub podłużnym kształcie, wykazuje skłonności do nawrotu. Predyspozycje do powstawania keloidów wykazują m.in. osoby ze skłonnością do nadprodukcji kolagenu.
Podział blizn ze względu na pochodzenie
- blizna pooperacyjna – powstaje po różnego rodzaju zabiegach chirurgicznych i ogranicza się do brzegu pierwotnego nacięcia chirurgicznego. Goi się około kilku miesięcy;
- blizna pooparzeniowa – rozległa, wypukła, twarda, często swędząca, bolesna. Mieści się w obrębie miejsca, które zostało poparzone. Zwykle ma bardzo nietypowy i nieestetyczny kształt i goi się długo;
- blizna potrądzikowa – o charakterze zanikowym, wymiary są zależne od stopnia zaawansowania trądziku i przebiegu procesu gojenia. Po trądziku mogą powstawać również blizny zanikowe;
- blizna pourazowa – powstaje często u dzieci, osób aktywnych.
Jak zapobiegać i leczyć bliznę?
Skuteczne leczenie blizn zapewnia przede wszystkim profilaktyka już na etapie powstania rany. Istotna jest właściwa pielęgnacja rany z zastosowaniem specjalistycznych produktów. Ranę należy regularnie oczyszczać i przemywać przed zaopatrzeniem, a także dobrać odpowiedni opatrunek przyspieszający gojenie.
Gdy blizna już powstanie również można wdrożyć działania, by zmniejszyć jej widoczność. Można skorzystać np. z zabiegów fizjoterapeutycznych, np. kinesiotapingu lub mobilizacji blizny. Mobilizacja blizny polega masażach, które poprawiają ruchomość tkanek w miejscu ich uszkodzenia, a także przeciwdziałają powstawaniu zrostów. Mobilizacja blizny może również skutecznie zredukować nieprzyjemne dolegliwości, takie jak ból czy uczucie ciągnięcia w miejscu blizny. Takie leczenie można również wspomóc odpowiednimi preparatami, np. specjalnymi kremami, maściami lub opatrunkami na blizny.
W przypadku blizn powikłanych, np. keloidów, konieczne może okazać się stosowanie sterydów albo wymrażanie. W praktyce klinicznej stosuje się również laseroterapię lub chirurgiczne usunięcie blizny.
Źródła: matopat24.pl, sutricon.pl