Jak dbać o ranę zimą? Sprawdź najważniejsze wskazówki

Ten tekst przeczytasz w 4 min.

Zimą i jesienią przebywając na zewnątrz możemy narazić nasz organizm na wychłodzenie, natomiast w ogrzewanych pomieszczeniach – na przegrzanie i wysuszenie skóry. Oba te czynniki negatywnie wpływają na regenerację skóry, dlatego okres ten jest szczególnie niekorzystny dla pacjentów z trudno gojącymi się ranami.

O rany trudno gojące się, czyli takie, gdy proces gojenia nie postępuje przez dłuższy czas, należy dbać szczególnie o każdej porze roku. Istotne są działania od zewnątrz, czyli zastosowanie odpowiednich opatrunków specjalistycznych, środków do oczyszczania i dezynfekcji rany, a także od wewnątrz – poprzez dostarczanie organizmowi potrzebnych składników odżywczych, które wspomagają regenerację uszkodzonych tkanek.

Jak niska i wysoka temperatura wpływają na gojenie?

W procesie gojenia rany powinniśmy unikać jej przegrzania, a także wychłodzenia. Niska temperatura wpływa na obkurczenie naczyń krwionośnych, a więc osłabia krążenie. Słabsze krążenie uniemożliwia odpowiednie dotlenienie rany, co hamuje regenerację tkanek. Z kolei podwyższona temperatura może sprzyjać infekcji bakteryjnej, ponieważ drobnoustroje lubią ciepłe i wilgotne środowisko. O zakażeniu rany może świadczyć m.in. zwiększona ilość wysięku, wydzielina ropna, nieprzyjemny zapach, ból czy zaczerwienienie wokół rany.

– W okresie jesienno-zimowym należy utrzymywać temperaturę pomieszczenia ok. 20-21 stopni Celsjusza, aby nie przegrzewać organizmu pacjenta i nie wychładzać. Warto pamiętać zarówno o przewiewnej bieliźnie osobistej chorego, jak i bieliźnie pościelowej. To nie pozwoli na jego nadmierne pocenie się. Jeśli jednak pacjentowi jest chłodniej z racji unieruchomienia go w łóżku czy na wózku inwalidzkim, możemy delikatnie okryć go lekkim kocem, najlepiej z polaru. Stopy pacjentów w okresie jesienno-zimowym mogą być chłodniejsze, więc powinniśmy pamiętać o nieuciskowych skarpetkach – dobrze naciągniętych, z naturalnych surowców, takich jak frotte czy bawełna – mówi Beata Góralska, pielęgniarka, przewodnicząca Zespołu ds. Profilaktyki Odleżyn i Ran Przewlekłych ze Szpitala Morskiego w Gdyni.

Jak zadbać o ranę zimą?

  1. Nawilżaj ranę

Zimą przebywanie w ogrzewanych pomieszczeniach naraża skórę na wysuszenie. Jest to duży problem w gojeniu się ran, które potrzebują odpowiednio wilgotnego środowiska. Wysuszenie skóry objawia się występowaniem napięcia, szorstkości, łuszczenia, swędzenia i zaczerwieniania. Suche środowisko spowalnia proces gojenia, a także sprzyja powstawaniu blizn. Ponadto zbyt sucha rana często pokrywa się złogami włóknika, a brzegi rany nie ulegają prawidłowemu naskórkowaniu.

W okresie jesienno-zimowym warto więc szczególnie zadbać o nawilżenie rany, zarówno z zewnątrz jak i od wewnątrz, a więc – stosować odpowiednie preparaty nawilżające, a także pić dużo wody. Ciekawym rozwiązaniem są również nawilżacze powietrza do pomieszczeń. Zapewnią one nie tylko odpowiednio wilgotne powietrze, ale także wesprą układ oddechowy.

  1. Unikaj długich pryszniców lub kąpieli

W chłodne dni często mamy ochotę na gorący prysznic lub kąpiel. Pamiętajmy jednak, że zbyt długa ekspozycja na wilgotne środowisko może doprowadzić do rozmoczenia skóry, która jest wówczas podatna na wtórne uszkodzenie. Ponadto długotrwałe moczenie rany zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania się zakażeń, a także może spowodować macerację brzegów rany lub przesuszenie skóry otaczającej ranę.

Pacjentom z trudno gojącymi się ranami, zamiast długich i gorących kąpieli lub pryszniców, zalecane są krótkie prysznice w ciepłej wodzie. Warto również pamiętać, że na rynku dostępnych jest wiele szczelnych opatrunków, które pozwalają uniknąć ryzyka zamoczenia rany.

  1. Uważaj na infekcje

Zimą i jesienią nasz organizm może być osłabiony, co zwiększa podatność na infekcje, np. grypy lub COVID-19. U pacjentów z trudno gojącymi się ranami bardzo istotne jest, by układ immunologiczny działał prawidłowo i zwalczał patogeny infekujące ranę. Tymczasem narażenie na infekcję wirusową w sezonie jesienno-zimowym może sprawić, że układ odpornościowy skoncentruje się na atakowaniu chorobotwórczych wirusów i przekieruje swój wysiłek z dala od rany, która będzie bardziej podatna na infekcję.

Jesienią i zimą powinniśmy szczególnie chronić się przed infekcjami wirusowymi. Pomogą w tym szczególnie szczepienia, np. przeciw grypie i COVID-19. Bardzo ważne jest również stosowanie zasady DDM (dystans społeczny, dezynfekcja rąk i noszenie maseczki).

  1. Dobrze zaopatrz ranę wychodząc na zewnątrz

Podczas chłodniejszych dni, zwłaszcza przebywając na zewnątrz, istotne jest dokładne opatrzenie rany, by nie narazić jej na wychłodzenie. Należy jednak unikać zbyt ciasnego opatrywania rany, by nie ograniczać krążenia krwi. Pamiętajmy również, by zimą ubierać się ciepło – nie zapominajmy o czapce, rękawiczkach.

  1. Bądź aktywny

Chociaż zima nie sprzyja przebywaniu na zewnątrz, to w okresie tym warto zadbać o odpowiednią aktywność fizyczną. Ruch zapewnia prawidłowe krążenie, a więc odpowiednie dotlenienie rany, co sprzyja gojeniu. Zimą warto wybrać np. spacer.

Odpowiednia pielęgnacja pod okiem specjalisty

Problem trudno gojących się ran może dotykać nawet 20 mln ludzi na świecie. Na wydłużenie procesu gojenia wpływa wiele czynników, m.in. rodzaj i lokalizacja rany, jej wielkość, a także występowanie chorób współistniejących, nieprawidłowo dobrane postępowanie terapeutyczne, unieruchomienie czy niedożywienie. Wśród ran trudno gojących się wyróżniamy: odleżyny, owrzodzenia goleni (żylne i tętnicze, mieszane), owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej. Rany te wymagają wdrożenia odpowiedniego postępowania pod okiem specjalisty. Ważne jest, by chorzy unikali działań na własną rękę, gdyż mogą w ten sposób pogorszyć swój stan.

W procesie gojenia ważny jest dobór odpowiednich opatrunków i środków specjalistycznych, regularne oczyszczanie i dezynfekowanie rany. W przypadku pacjentów z owrzodzeniami istotne jest stosowanie bandaży kompresyjnych, a przy odleżynach – częste zmiany pozycji pacjenta. Proces gojenia wspiera również dieta dostarczająca odpowiednią ilość specyficznych składników odżywczych. U pacjentów z trudno gojącymi się ranami znacznie zwiększa się zapotrzebowanie na energię. Istotną rolę w diecie odgrywa również białko, które pełni rolę budulcową i odpowiada za regenerację uszkodzonych tkanek.

Źródło: infowire.pl, skilledwoundcare.com, concordancehealthcare.com