W praktyce klinicznej blizny klasyfikuje się ze względu na ich czas powstania, wygląd oraz pochodzenie. Inaczej wyglądają blizny po operacji, zabiegu, oparzeniu, urazu czy w przebiegu danej choroby. Niekiedy dochodzić może również do rozwoju blizny patologicznej, której towarzyszą dolegliwości bólowe, przykurcze lub uczucie ściągania.

Blizna jest pozostałością po zagojonej ranie. To tkanka łączna włóknista, która wykształca się w procesie gojenia i zastępuje uszkodzoną lub przerwaną tkankę. Wielkość i widoczność blizny uzależniona jest od wielkości rany, jej głębokości, a także powodu powstania, przebiegu procesu gojenia i indywidulanych predyspozycji organizmu do rekonstrukcji. Również infekcja w przebiegu gojenia może wpłynąć na rozmiar blizny.

Podział blizn ze względu na czas powstania

• blizna niedojrzała – zwykle czerwona, lekko wypukła – to następstwo świeżo zagojonej rany. Z upływem czasu blizna staje się płaska i upodabnia się do skóry, która ją otacza. Ten rodzaj blizny może powodować świąd, a czasem nawet ból;
• blizna dojrzała – o jasnej barwie, jeżeli proces gojenia przebiega prawidłowo, płaska, miękka, elastyczna w dotyku. Poziom dojrzałości blizna może osiągać nawet przez 2 lata. Dojrzała blizna nie powinna mieć wypukłości i przynosić dolegliwości, np. przykurczy czy uczucia ściągania blizny.

Podział blizn ze względu na wygląd

Blizny patologiczne najczęściej powstają na skutek nadmiaru produkcji fibroblastów, zwiększonej syntezy kolagenu, a także zmniejszonej wrażliwości włókien kolagenowych. Zwykle są grube, twarde, przerośnięte i towarzyszą im dolegliwości, takie jak świąd, ból czy ograniczenie ruchomości. Wśród blizn patologicznych wyróżniamy:

• blizna przerostowa – powstaje na skutek przedłużającego się procesu gojenia, rozrasta się nadmiernie w obrębie uszkodzonej skóry, a także ma charakterystyczny, czerwony lub różowy kolor. Ponadto jest zgrubiała, wypukła, wystająca ponad skórę. Rozrost może się samoistnie cofać i doprowadzić do zmniejszenia blizny, natomiast blizny przerostowe często wykazują również tendencję do dalszego rozrostu;
• blizna zanikowa (atroficzna) – okrągła i wklęsła (np. rozstępy, blizny po trądziku, ospie wietrznej). Najczęściej powstaje na skutek zakłócenia procesu gojenia rany i wytwarzaniem się zbyt małej ilości kolagenu, ale także w wyniku nieprawidłowego stosowania leczenia sterydami, a także ze względu na nadmierne rozciąganie skóry i rozpadu włókien kolagenowych;
• bliznowiec (keloid, guz łącznotkankowy) – pojawia się po pełnym zagojeniu rany. Blizna rozrasta się ponad obręb rany pierwotnej i nie ulega samoistnej regresji. Jest zgrubiała, włóknista, czerwona lub fioletowa o nieregularnym lub podłużnym kształcie, wykazuje skłonności do nawrotu. Predyspozycje do powstawania keloidów wykazują m.in. osoby ze skłonnością do nadprodukcji kolagenu.

Podział blizn ze względu na pochodzenie

• blizna pooperacyjna – powstaje po różnego rodzaju zabiegach chirurgicznych i ogranicza się do brzegu pierwotnego nacięcia chirurgicznego. Goi się około kilku miesięcy;
• blizna pooparzeniowa – rozległa, wypukła, twarda, często swędząca, bolesna. Mieści się w obrębie miejsca, które zostało poparzone. Zwykle ma bardzo nietypowy i nieestetyczny kształt i goi się długo;
• blizna potrądzikowa – o charakterze zanikowym, wymiary są zależne od stopnia zaawansowania trądziku i przebiegu procesu gojenia. Po trądziku mogą powstawać również blizny zanikowe;
• blizna pourazowa – powstaje często u dzieci, osób aktywnych.

Jak zapobiegać i leczyć bliznę?

Skuteczne leczenie blizn zapewnia przede wszystkim profilaktyka już na etapie powstania rany. Istotna jest właściwa pielęgnacja rany z zastosowaniem specjalistycznych produktów. Ranę należy regularnie oczyszczać i przemywać przed zaopatrzeniem, a także dobrać odpowiedni opatrunek przyspieszający gojenie.

Gdy blizna już powstanie również można wdrożyć działania, by zmniejszyć jej widoczność. Można skorzystać np. z zabiegów fizjoterapeutycznych, np. kinesiotapingu lub mobilizacji blizny. Mobilizacja blizny polega masażach, które poprawiają ruchomość tkanek w miejscu ich uszkodzenia, a także przeciwdziałają powstawaniu zrostów. Mobilizacja blizny może również skutecznie zredukować nieprzyjemne dolegliwości, takie jak ból czy uczucie ciągnięcia w miejscu blizny. Takie leczenie można również wspomóc odpowiednimi preparatami, np. specjalnymi kremami, maściami lub opatrunkami na blizny.

W przypadku blizn powikłanych, np. keloidów, konieczne może okazać się stosowanie sterydów albo wymrażanie. W praktyce klinicznej stosuje się również laseroterapię lub chirurgiczne usunięcie blizny.

Źródła: matopat24.pl, sutricon.pl